"'Kalevala' funkcjonuje nie tylko w warstwie słownej. Nasze potoczne o niej wyobrażenie ukształtował swoją wszechstronną działalnością ilustratorską Akseli Gallen-Kallela. W [eóżnych] encyklopediach, wydawnictwach przeglądowych sztuki europejskiej rzucają się w oczy reprodukcje jego płócien, fresków, motywów graficznych, takich zwłaszcza jak Kucie [młynka] Sampo, Matka Lemminkäinena nad ciałem syna, Kullervo wygłaszający klątwę, Louhi wydzierająca [młynek] Sampo ze statku Väinämöinena. Przemożna indywidualność artysty wyparła bez reszty poprzednie akademickie propozycje. Zamysł Lönnrota odczytywano plastycznie już od pierwszych wersji eposu. Była to nie tylko ewolucja nurtów i szkół artystycznych, ale całego widzenia historii, przełom w świadomości narodu, sprowadzenie dążeń i nadziei do wspólnego mianownika, odnalezienie stylu. Narzuca się tu porównanie ze St. Wyspiańskim - od kartonów 'Iliady' [przez tafle witraży] do scenografii 'Wesela' - i zuchwałe przypuszczenie, że gdyby zaistniała recepcja 'Kalevali' w Polsce z zachowaniem godziwych terminów, czyli około stu lat temu, niechybnie ilustrowałby ją właśnie on - wizjoner, dla którego baśń i tradycja nie były nigdy ucieczką do raju dzieciństwa, lecz powrotem do rzeczywistości prawdziwszej niż oglądana w lustrze czy przez okno". (Jerzy Litwiniuk, Od tłumacza, 'Kalevala', 1998)

  Axel Waldemar Gallen urodził się 26 IV 1865 roku w Pori. Już w wieku trzynastu lat uczęszczał do wieczorowej szkoły rysunku, prowadzonej przez Fińskie Stowarzyszenie Artystyczne (uczył go tam Carl Jahn). Od 1881 roku skupił się już wyłącznie na studiach artystycznych (nauczyciele: Adolf von Becker, Albert Edelfelt i Fredrik Ahlstedt).
  Nie miał jeszcze 20 lat, gdy w r. 1884 pojechał do Paryża studiować malarstwo w Academie Julian, poznawać ludzi sztuki i ich dzieła.

  Powoli dojrzewał do Kalevali: w roku 1889 w studio Louisa de Sparre, swojego przyjaciela, namalował pierwszą wersję słynnego tryptyku 'Mit Aino'. Nie był zeń zadowolony - doszedł do wniosku, że styl realizmu nie pozwala oddać ducha 'Kalevali'. Akseli chciał malować bardziej intuicyjnie i prościej. Sam stworzył własny styl, łącząc symbolizm i realizm. Jego późniejsze prace, komponowane agresywnie, miały gęste, barwne tła i prosty, mocny rysunek.

  W kraju zamieszkał z dala od cywilizacji, w Ruovesi; zaprojektował i zbudował tam dom, który nazwał 'Kalela'. Połączył w nim funkcje artystycznej pracowni oraz rezydencji, w unikalny sposób godząc rozwiązania tradycyjne i nowoczesne. Ta realizacja stała się jednym z najdoskonalszych przykładów narodowo-romantycznej architektury fińskiej. Akseli był zafascynowany tradycją fińską - tworzył ekslibrisy i projekty architektoniczne, wzory tkanin i szkice witraży, pełne historycznych motywów, symboli i odniesień do ludowego folkloru. Jeszcze przed końcem wieku dołączył do swojego nazwiska człon 'Kallela' (jak wyjaśniał, 'Gallen' było za mało fińskie; oficjalnie zmienił nazwisko w roku 1907).

  W domu w Ruovesi powstały najsłynniejsze dzieła Gallen-Kalleli, związane z 'Kalevalą': 'Obrona Sampo' (1895), 'Zemsta Joukahainena (1897), 'Bratobójstwo' i 'Matka Lemminkäinena nad ciałem syna' (1897) czy 'Kullervo wygłaszający klątwę' (1899). Prace te należą do czołówki najwybitniejszych dokonań Złotego Wieku fińskiej sztuki, prezentując porywającą, spójną i pełną mocy wizję narodu.

  Na obrazie 'Matka Lemminkäinena nad ciałem syna' martwy Lemminkäinen leży na brzegu Tuoneli, rzeki śmierci; Matka czeka na jego powrót do życia... To płótno jest uznawane przez Finów za genialne, najcenniejsze dzieło ojczystej sztuki. Temat wskrzeszania Lemminkäinena Gallen-Kallela podejmował jeszcze wielokrotnie, widząc w tej scenie moc wiary, siłę wiernej miłości i alegorię odrodzenia narodowego ukochanej Finlandii.

  Freski (murale), jakie Gallen-Kallela wykonał w pawilonie Fińskim na Wystawę Światową w roku 1900 w Paryżu przeniosły mu międzynarodową sławę i uznanie. Oczywiście, były tam motywy z 'Kalevali'. Niżej po lewej - freski Gallena na sklepieniu jednej z sal Fińskiego Muzeum Narodowego w Helsinkach, po prawej - jeden ze szkiców (gwasz) do fresków w Paryżu (Ilmarinen orze pole węży). Ten alegoryczny temat jeszcze powróci w twórczości Aksela Gallen-Kalleli - po latach (1916) podjął go znów na płótnie.

  W latach 1910 - 1920 zbliżył się do niemieckich ekspresjonistów, lecz po tym epizodzie powrócił do 'Kalevali', planując zilustrować epos w całości, scena po scenie. Trzy lata spędził w Chicago i Nowym Meksyku, pracując nad tym (swoim największym, i niestety niedokończonym) przedsięwzięciem. Akseli Gallen-Kallela zmarł w Sztokholmie (fin. Tukholma, Ruotsi) 7 marca 1931 roku na zapalenie płuc.

Tajemnice Kalevali