Różaniec jest także próbą wypełnienia słów Ewangelii,
wzywającej do nieustannej modlitwy.

W październiku 2003 r. zakończył się w Kościele Rok Różańca Świętego.
Swoistym tego roku podsumowaniem jest wystawa w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL.

  Różaniec rozumiany jako narzędzie służące do odmawiania modlitw, pojawił się już w VI w. Wygląd jego różnił się zasadniczo od obecnego, a zawdzięczamy go tradycjom monastycznym. W stosowaniu pobożnych formuł chodziło o naśladowanie sposobu modlitwy samego Jezusa, który w Ogrodzie Oliwnym modlił się "powtarzając te same słowa" (Mk 14,39). Niektórzy mnisi - na przykład pustelnik Paweł z Teb (zm. w 347 r.) - liczyli odmówione modlitwy za pomocą małych kamyków. W VI wieku za narzędzie modlitwy służyły już sznury z supłami lub pofałdowanym materiałem. Można też było spotkać sznurki z nanizanymi na nie kamykami. Paciorki na sznurku umożliwiały modlitwę w ruchu. Zamiast siedzieć nad stertą kamyków, można było pracować albo przynajmniej spacerować. W ten sposób modlili się np. benedyktyni stawiający sobie za cel łączenie pracy z modlitwą.

  Pierwszy różaniec, jak widać, nie miał ustalonej liczby modlitw ani ujednoliconych formuł, ale szybko stał się nieodłączną częścią życia zakonnego. Pierwsze sznury modlitewne miały rozmaitą liczbę paciorków czy węzłów. Często było ich 150 - tyle, ile jest psalmów; w tradycji greckiej - 33, czyli tyle, ile lat Jezus przeżył wśród ludzi, a w tradycji słowiańskiej - 107. Ostatecznie w XII wieku sznury modlitewne zdominował system liczbowy wzorowany na Psałterzu: 50 lub 150, albo wielokrotności tych liczb. W tym wieku, także modlitwa "Zdrowaś, Maryjo" zaczęła zastępować Psalmy, a od XIII dorównała w tej funkcji modlitwie "Ojcze nasz", co znalazło wyraz nawet w wiążących uchwałach kościelnych. Sto pięćdziesiąt "Zdrowaś, Maryjo" nazywano "Psałterzem Najświętszej Maryi Panny". I jest to najstarsza nazwa różańca.

  Czas w Kościele płynie wolno. Minęło kilka stuleci między pierwszym a drugim etapem kształtowania się różańca. Najpierw powstała idea powtarzania maryjnej deklamacji zaczerpniętej z Pisma Św. Potem określono jej liczbę na 150. Następnie przez długi czas modlono się na sformalizowanym już Psałterzu Najświętszej Maryi Panny, dzielącym 150 "Zdrowaś, Maryjo" na trzy części. Później kartuz Heinrich von Kalkar (koniec XVI w.) podzielił różaniec na jeszcze mniejsze części, czyli na dziesiątki, a na początku każdej z nich umieścił modlitwę "Ojcze nasz". We współczesnym różańcu znajdują się następujące liczby: 1 ("Wierzę", "Ojcze nasz", "Chwała Ojcu"); 10 (dziesiątki "Zdrowaś, Maryjo"); 50 (jedna część) i 150 (cały  różaniec). Nie są one przypadkowe i mają symboliczne znaczenie.

  Jedną z postaci, za przyczyną której dokonał się najważniejszy krok w historii różańca, był Dominik z Prus (nazywany też Dominikiem z Gdańska). Powiązał on odmawianie różańca z rozważaniem tajemnic z życia Jezusa Chrystusa i Maryi. W "Pozdrowieniu Anielskim" po słowie "Jezus" wprowadził zdanie, zwracające uwagę na te tajemnice ("Owoc żywota Twojego Jezus, który z Ojcem i Duchem Świętym, i z Tobą, najchwalebniejszą świętą Matką swoją, króluje niezwyciężony i chwalebny na wieki".

  Podczas gdy w pierwszych wiekach można wskazać tylko na pewne grupy
pustelników czy mnichów, wnoszących wkład w ukształtowanie się współczesnej
postaci różańca, to z upływem czasu wyłaniają się już konkretne osoby.

  Należy tu wymienić chociażby św. Franciszka, św. Klarę, bł. Alana de Rupe (XV w.) – twórcę pierwszego Bractwa Różańcowego, a także propagatora legendy św. Dominika. Znajdą się tu także późniejsi: św. Ludwik Maria Grignion de Montfort (przełom XVII i XVIII wieku), św. Teresa z Lisieux, św. Bernadetta Alfons Liguori, św. Jose Maria Escriva, a także bliżsi naszym czasom bł. o. Pio, bł. Sebastian Pelczar czy bł. Matka Teresa z Kalkuty. Wszyscy oni (a również wielu innych) stali się gorliwymi propagatorami modlitwy różańcowej, dając temu świadectwo nie tylko swoimi pismami, lecz w głównej mierze życiem.

  Wieki XIX i XX stały się czasem upowszechniania różańca także przez papieży. Najbardziej "różańcowym" papieżem był Leon XIII. Upowszechniał nabożeństwo różańcowe, a jego nauki zdobywały natychmiast popularność. To w ogromnej mierze dzięki niemu różaniec był tak ceniony na początku XX w., a jego stwierdzenia otworzyły drogę nauczaniu następnych papieży. Leon XIII napisał największą ilość encyklik dotyczących różańca.

  Najpełniej nauczanie Leona XIII wsparła... sama Matka Najświętsza, kierując w Fatimie swe orędzie do świata. Ona też sprawiła, że różaniec stał się tym, czym pragnął go widzieć papież Leon XIII - narzędziem zbawienia trzymanym w ręku nie tylko jednostek, ale całych wspólnot i narodów.

  Każdy z kolejnych papieży przyczyniał się do rozwoju tej pięknej modlitwy. Benedykt XV nazywany jest papieżem epoki fatimskiej; Pius XI wystosował apel różańcowy, w którym wskazywał na niezwykłą rolę różańca dla naszego duchowego rozwoju i na jego wyjątkowe owoce, które rodzi różaniec odmawiany życiem; Pius XII był propagatorem różańca rodzinnego; Jan XXIII wielokrotnie kierował do duchowieństwa i ludzi świeckich wezwania do odmawiania różańca - czy to publicznie, czy prywatnie.

  Różańcowi wiele miejsca poświęcił w swym nauczaniu Paweł VI, nazywany wielkim obrońcą różańca; Jan Paweł I, choć jego pontyfikat był najkrótszym w historii, zdobył miano różańcowego duszpasterza i pozostawił po sobie nieocenionej wartości adhortację "Marialis cultus"; zaś Jan Paweł II - nauczając o różańcu - nie skupił się na jego teologicznym wyjaśnianiu, lecz jego sens, rolę i znaczenie głosi przykładem własnej pobożności.

Wystawa

  Wystawę otwiera różaniec wykonany z drzewa oliwnego wykonany w Fatimie, a pochodzący ze zbiorów prywatnych. Kolejno w piętnastu gablotach zostały umieszczone: hasło "rosario" z dziesiątego tomu "Enciclopedia cattolica", dzieła polsko- i obcojęzyczne dotyczące historii różańca, z zakresu ascetyki i mistyki. Następnie rozmieszczono pisma świętych o różańcu. Są to pisma: św. św. Dominika, Franciszka, Klary, Ludwika de Montfort, Teresy z Lisieux, Bernadety Alfons Liguori, Jose Marii Escriva, O. Pio, bł. Bartolo Longo z Pompei, Sebastiana Pelczara i bł. Teresy z Kalkuty.

  Część gablot została poświęcona na zaprezentowanie rozważań różańcowych różnego autorstwa. Wśród nich są rozważania Marii Pauliny Jaricot i jej żywy różaniec, publikacje bractw różańcowych, książki do nabożeństw różańcowych. Niżej - przykłady ksiąg bractw różańcowych z XIX wieku.

  W drugiej części wystawy znalazły się książeczki o różańcu dla dzieci, a także dalsza część książek do nabożeństwa różańcowego. W jednej z gablot zostały umieszczone publikacje o objawieniach fatimskich i traktujące o znaczeniu tychże dla różańca. W dalszych gablotach w drugiej części zostały przedstawione encykliki papieskie. W tym encykliki Leona XIII dotyczące różańca: "Supremi Apostolatus", "Superiore Anno", "Octobri Mense", "Iucunda Semper", "Magnae Dei Matris", "Adiutricem Populi", "Laetitiae Sanctae", "Fidentem Plumque", "Augustissimae Virginis", Jana XXIII - "Das Rosenkranzgebet" i "Intencje różańca" oraz Piusa XII - "Ingruentum malorum".

  Wyłożone zostały publikacje dotyczące odmawiania różańca z Janem Pawłem II, zaś ostatnia gablota przeznaczona została na przedstawienie druków dotyczących nowych tajemnic - Tajemnic Światła, List Apostolski "Rosarium Virginis Mariae" Jana Pawła II oraz rozważania tajemnic światła.

  Piętnaście gablot stojących (stanowiących pierwszą część wystawy) mieści grafiki XIX-wiecznego artysty Józefa Furicha, fotografie (wykonane specjalnie na wystawę przez panią Iwonę Kasiurę) renesansowego ołtarza z Kaplicy Św. Trójcy (znajdującego się obecnie w kościele św. Wojciecha na Podwalu w Lublinie; detale ołtarza pokazujemy na osobnej stronie), reprodukcje dwóch obrazów Fra Angelico i obrazu "Matka Boska Różańcowa" Caravaggio. Także wizerunki Matki Boskiej Różańcowej z Riemenschneider, Pompei, Mediny na Malcie i Quezon na Filipinach. Naszą wystawę dopełniają wizerunki osób modlących się na różańcu i prasa poświęcona tematyce różańcowej.

  Dla każdego katolika różaniec jest nie tylko symbolem naszej wiary, ale też łącznikiem z Maryją i Jezusem. Dlatego gorąco zachęcamy do odwiedzenia Biblioteki Uniwersyteckiej KUL i przekonania się, jak wielką rolę odegrał różaniec w życiu świętych niegdyś – i jaką odgrywa nadal w naszym życiu.