ks. prof. dr hab. Andrzej Maryniarczyk SDB

 

 

 

 

Z wielkim żalem informujemy, że 27 grudnia 2020 r.
w 71 roku życia, 55 roku ślubów zakonnych, 45 roku kapłaństwa
odszedł do Pana

ks. prof. dr hab. Andrzej Maryniarczyk SDB

Salezjanin, pracownik naukowy i dydaktyczny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,
filozof-metafizyk, uczeń i następca na katedrze uniwersyteckiej
o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca,
kierownik Katedry Metafizyki KUL,
założyciel i prezes Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu
– oddziału Società Internazionale Tommaso d’Aquino,
redaktor naczelny Powszechnej Encyklopedii Filozofii

 


Modlimy się w Jego intencji

 

Miłosierny Boże, spraw, aby Twój sługa, kapłan Andrzej

którego w ziemskim życiu zaszczyciłeś świętym posłannictwem,

radował się wiecznie w niebieskiej chwale.

Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen

 

 

***

 

 

Ks. Prof. Andrzej Maryniarczyk SDB urodził się w 26 stycznia 1950 roku w Witowie na skalnym Podhalu, u źródeł Czarnego Dunajca.

 

Po egzaminach maturalnych złożonych w oświęcimskim Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Konarskiego Andrzej Maryniarczyk w nowicjacie salezjańskim zdobywał podstawową formację zakonną. W Kopcu koło Częstochowy złożył pierwsze czasowe śluby zakonne.

 

W latach 1970–1976 kontynuował edukację w ramach studiów filozoficznych i teologicznych w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie. Pracę magisterską z katechetyki Wartości katechetyczne systemu prewencyjnego św. Jana Bosko przygotował pod kierunkiem ks. dr hab. Mieczysława Majewskiego SDB, kierownika Katedry Katechetyki KUL i twórcy koncepcji katechezy integralnej. Egzamin magisterski zdał na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 27 maja 1976 roku. W tym samym roku przyjął święcenia.

 

W tym samym 1976 roku ks. Maryniarczyk rozpoczął studia filozoficzne na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod kierunkiem o. prof. Mieczysława A. Krąpca (metafizyka), ks. prof. Mariana Kurdziałka (historia filozofii), s. prof. Zofii Józefy Zdybickiej (filozofia Boga i religii), ks. prof. Stanisława Kamińskiego (metodologia filozofii i nauk), prof. Ludwika Borkowskiego (logika), ks. prof. Tadeusza Stycznia (etyka) i prof. Antoniego B. Stępnia (teoria poznania). Był również słuchaczem zajęć z filozofii Wschodu zapoczątkowanych na wydziale przez ks. prof. Franciszka Tokarza i kontynuowanych przez dr Leona Cyborana. W 1979 roku ukończył studia, uzyskując absolutorium z filozofii.

 

Następnie w ramach studiów doktoranckich przygotował rozprawę doktorską w Katedrze Metafizyki: Metoda separacji a metafizyka. Związek formowania pojęcia bytu z determinacją przedmiotu metafizyki, pisaną pod kierunkiem o. prof. Mieczysława A. Krąpca, którą obronił 7 września 1983 roku na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL.

 

Równocześnie pełnił funkcje wicerektora i kierownika studiów w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie, gdzie prowadził również wykłady z metafizyki, teodycei oraz logiki (w latach 1980–1987).

 

Po obronie doktoratu zajmował się nadal badaniem podstaw poznania metafizycznego. W 1984 roku już jako doktor filozofii prowadził wykłady zlecone z wybranych zagadnień z metafizyki na Wydziale Filozofii KUL, a od 1987 roku kontynuował pracę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na stanowisku starszego asystenta przy kierowanej przez o. prof. M. A. Krąpca Katedrze Metafizyki jako etatowy nauczyciel akademicki i pracownik naukowy, przygotowujący rozprawę habilitacyjną.

 

Stopień doktora habilitowanego uzyskał 26 czerwca 1991 roku na podstawie dysertacji System metafizyki. Analiza „przedmiotowo-zbornego” poznania.

 

W 1991 roku został zatrudniony na stanowisku adiunkta. W 1995 roku został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego KUL, a w 1996 roku został kierownikiem Katedry Metafizyki jako następca o. prof. Krąpca po jego przejściu na emeryturę.

 

W latach 1992–2001 kierował Sekcją Filozofii Teoretycznej na Wydziale Filozofii KUL — jako kierownik dbał o organizowanie regularnych spotkań merytorycznych i organizacyjnych pracowników naukowo-dydaktycznych całej sekcji.

 

27 kwietnia 2001 roku uzyskał tytuł i stanowisko profesora zwyczajnego.

 

Był kierownikiem Katedry Metafizyki (a także — od 1997 roku — kierownikiem Zakładu Metafizyki obejmującego kilka katedr tzw. przedmiotowych, aż do formalnej likwidacji zakładów naukowych na wydziale) pozostawał przez niemal ćwierćwiecze — od 1 października 1996 do 30 września 2020, kiedy to przeszedł na emeryturę.

 

 

***

 

 

Był autorem blisko 300 artykułów, 38 haseł encyklopedycznych, 10 recenzji książkowych i 23 książek naukowych. Poczynając od opublikowanego doktoratu Metoda separacji a metafizyka. Związek formowania pojęcia bytu z determinacją przedmiotu metafizyki (Lublin 1985), przez habilitację System metafizyki. Analiza „przedmiotowo-zbornego” poznania (Lublin 1991), a następnie autorską serię „Zeszyty z Metafizyki” obejmującą 7 tomów w języku polskim i 6 w języku angielskim, a przeznaczoną dla realizacji potrzeb dydaktycznych studentów filozofii i innych kierunków podejmujących studium metafizyki (wydawanych w latach 1998-2017).

 

Oprócz autorskiej serii „Zeszytów” plon akademickiej działalności dydaktycznej stanowi również książka Metafizyka w ekologii (Lublin 1999) przeznaczona dla studentów filozofii przyrody i ochrony środowiska (wyd. 2, Człowiek wobec świata: Studium z metafizyki realistycznej, Lublin 2009). Zainteresowania metodologią metafizyki przybrały z kolei postać książki pt. Metoda metafizyki realistycznej, wydanej wraz z tekstem komentarza św. Tomasza z Akwinu do 5. i 6. kwestii Boecjusza De Trinitate (2005). Opublikował będącą owocem dyskusji ze stanowiskiem ewolucjonizmu filozoficznego książkę pt. Dlaczego stworzenie ex nihilo. Teoria metafizycznego kreacjonizmu (Lublin 2018). Charakter popularyzujący posiadają Tomizm – dla-czego? (1994, wyd. 2, 2001), Rozmowy o metafizyce (wspólnie z o. Krąpcem - 1997, wyd. 2, 2002; 1999 – w języku rosyjskim), czy opublikowana w języku angielskim The Lublin Philosophical School (wspólnie z o. Krąpcem - 2010). Książka ta zainicjowała nową serię wydawniczą dwujęzyczną (polsko-angielską, lub w języku angielskim) pod takim samym tytułem, przeznaczoną dla studentów angielskojęzycznych i projektowaną jako promocja dorobku Szkoły Lubelskiej w świecie.

 

W 1998 ks. prof. Maryniarczyk rozpoczął trwającą dekadę pracę jako redaktor naczelny Powszechnej Encyklopedii Filozofii, której wydawcą jest Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Encyklopedia stanowi pierwsze skuteczne przedsięwzięcie tego typu w Polsce i piąte w świecie. Encyklopedia ukazała się w dziesięciu tomach w latach 2000–2009 (corocznie jeden blisko 1000 stron liczący tom), skupiając wokół tego dzieła blisko 600 autorów z Polski i zagranicy. Po jej ukończeniu z inicjatywy ks. prof. Maryniarczyka i pod jego redakcją ukazała się dwutomowa Encyklopedia Filozofii Polskiej (2011) oraz Słownik-przewodnik filozoficzny. Problemy – przeglądy – terminy (2012).

 

Oprócz tych monumentalnych przedsięwzięć o charakterze encyklopedycznym, ks. prof. Maryniarczyk był redaktorem naukowym licznych cenionych książek i całych serii wydawniczych. Wśród najważniejszych z nich należy wymienić: trójjęzyczne (grecko-łacińsko-polskie) wydanie Metafizyki Arystotelesa (Lublin 1996, wyd. 2, 2017); zainicjowanie tłumaczenia traktatu Tomasza De Veritate oraz wydanie serii dwujęzycznej (łacińsko-polskiej) podstawowych tekstów św. Tomasza z Akwinu ze zbioru Quaestiones disputatae de veritate wraz z studiami i komentarzami: De veritate (1999), De bono (2003) De ideis (2006), De passionibus (2008), De conscientia (2009). Wśród innych ważniejszych serii naukowych projektowanych i redagowanych w ramach PTTA przez ks. prof. Maryniarczyka są: „Biblioteka Filozofii Realistycznej”, „Teksty – Przekłady – Komentarze”, „Monografie i Studia z Filozofii Realistycznej”, „Scripta Philosophiae Classicae”, wspomniana „The Lublin Philosophical School”. Wśród serii popularno-naukowych można wymienić: „Vademecum Filozofii”, polskie i angielskie „Rozmowy z Ojcem Krąpcem”, „Wykłady otwarte imienia Ojca Profesora Mieczysława A. Krąpca”. Do redagowanych przez siebie książek w seriach i poza seriami przygotował 88 merytoryczne przedmowy. Uzyskał 18 grantów wydawniczych na publikację prac naukowych w ramach PTTA, zaś prowadzone przez ks. Maryniarczyka wydawnictwo PTTA uzyskało 80 pkt. na liście ministerialnej. Poszczególne książki autorskie, książki redagowane lub całe serie otrzymały szereg prestiżowych nagród. Należy wspomnieć, że prace podejmowane w ramach PTTA i wydawnictwa były prowadzone całkowicie społecznie (nieodpłatnie), a często osobiście wspomagane przez ks. Profesora.

 

Ks. prof. Maryniarczyk był cenionym dydaktykiem i promotorem 171 prac magisterskich i 41 doktoratów (pisanych w jęz. polskim, słowackim i angielskim), z których blisko połowa została opublikowana lub jest w druku w postaci książek podoktorskich, a inne ukazały się jako artykuły naukowe.

 

Uczestniczył w ponad 100 konferencjach naukowych, krajowych i zagranicznych, podczas których podejmował kwestie metafizyczne, antropologiczne, filozoficznoprawne, z filozofii społecznej i filozofii wychowania.

 

Popularyzował w środkach społecznego komunikowania dziedzictwo Filozoficznej Szkoły Lubelskiej, realizm metafizyczny oraz mądrościowy styl filozoficznego myślenia.

 

Potężna praca ks. Profesora Maryniarczyka została zauważona i doceniona głównie przez ważne instytucje życia społecznego w kraju i zagranicą, a także przez władze państwowe.

 

Otrzymał nagrody za książki autorskie:

  • Nagrodę indywidualną Ministra Edukacji Narodowej za książkę Metafizyka w ekologii (2000), ukazującą źródła dewastacji naturalnego środowiska w błędnym rozumieniu świata osób, zwierząt, roślin i rzeczy.
  • Wyróżnienie Feniks 2019 w kategorii „Nauki kościelne” otrzymała jego książka Dlaczego stworzenie „ex nihilo”: Teoria metafizycznego kreacjonizmu. W uzasadnieniu decyzji Kapituły o przyznaniu nagrody dla tej pracy czytamy: „Ten znakomity naukowy wywód, przeprowadzony na najwyższym intelektualnym poziomie wskazuje, że teoria creatio ex nihilo jest świadectwem wielkich możliwości poznawczych rozumu ludzkiego. Autor koncentruje swoją uwagę na dogłębnej analizie filozoficznej teorii kreacjonizmu, która stanowi punkt zwrotny w filozoficznej interpretacji świata i człowieka. W otwarty sposób konfrontuje ją również z głosami uznającymi nieomylność darwinowskiej teorii ewolucji”.

 

Inne nagrody dotyczą jego działalności redaktorskiej.

  • Trzykrotnie, to jest w latach 2004, 2008, 2009 otrzymał ks. A. Maryniarczyk nagrodę zespołową Rektora KUL jako redaktor naczelny i kierujący redakcją Powszechnej encyklopedii filozofii.
  • Encyklopedia filozofii polskiej otrzymała Nagrodę Specjalną Feniks 2012 (Stowarzyszenia Wydawców Katolickich) oraz Nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka (przyznawaną przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”), za „ukazanie dorobku filozofii polskiej i świadectwo wkładu Polaków do kultury świata”.
  • Słownik – przewodnik filozoficzny. Problemy – przeglądy – terminy pod redakcją ks. prof. A. Maryniarczyka otrzymał wyróżnienie Feniks 2013 w kategorii „Nauki kościelne”. Nagrodę przyznano za „stworzenie unikatowego w dorobku rodzimej kultury narzędzia do poznania filozofii”.
  • Z kolei nagrodę Feniks 2016 w kategorii „Seria wydawnicza (dzieła zebrane)” otrzymała seria „Zadania współczesnej metafizyki”, pod redakcją naukową ks. prof. A. Maryniarczyka, dr K. Stępień, dr A. Gudańca. Wyróżnienie Feniks 2017 w kategorii „Seria wydawnicza (dzieła zebrane)” uzyskała seria „Monografie i studia z filozofii realistycznej”, pod redakcją naukową ks. prof. A. Maryniarczyka. Nagrodę Feniks 2018 w kategorii „Seria wydawnicza (dzieła zebrane)” przyznano za serię wydawniczą „Teksty – przekłady – komentarze” pod redakcją ks. prof. A. Maryniarczyka.
  • Wyróżnienie Feniks 2018 w kategorii „Nauki kościelne” uzyskało trójjęzyczne wydanie Metafizyki Arystotelesa w opracowaniu o. Mieczysława Alberta Krąpca OP oraz ks. Andrzeja Maryniarczyka SDB na podstawie tłumaczenia Tadeusza Żeleźnika.
  • Ponadto ks. Profesor otrzymał indywidualną nagrodę Rektora KUL IV stopnia za „uzyskanie najwyższej spośród pracowników Wydziału Filozofii ilości punktów Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego” (w dniu 19 grudnia 2007).

 

Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z dnia 17 października 2008 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi — za, jak napisano w uzasadnieniu, „zasługi w pracy naukowo-dydaktycznej oraz za działalność organizacyjną i społeczną”.

 

W 2017 roku decyzją wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” — najwyższe odznaczenie przyznawane przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Medal został wręczony 12 czerwca 2017 na Zamku Lubelskim podczas Konferencji Naukowej pt. „Lublin: 700 lat chrześcijańskiej kultury”.

 

W 2018 roku podczas XVII Międzynarodowego Sympozjum z cyklu „Przyszłość cywilizacji Zachodu” pt. „Filozofia a cywilizacje — w rocznicę śmierci É. Gilsona i M. A. Krąpca” (KUL, 6 czerwca 2018) odznaczony został medalem „Aquinas Medal for Excellence in Christian Philosophy”, przyznawanym przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Étienne Gilsona.

 

W 2019 roku na wniosek Pani Dziekan Wydziału Filozofii dr hab. Moniki Walczak, prof. KUL, uzyskał Nagrodę Indywidualną I stopnia Rektora KUL za „całokształt osiągnięć naukowych i dydaktycznych” (9 grudnia 2019).

 

W 2020 roku został odznaczony Jubileuszowym Medalem 100-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wręczonym przez Rektora KUL ks. prof. dr hab. Mirosława Kalinowskiego (16 września 2020).

 

W roku 2020 na wniosek Wydziału Filozofii oraz Senatu KUL ks. Maryniarczyk otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Wojciecha Murdzka „za całokształt dorobku” (30 września 2020), zaś przygotowywane przez ks. Profesora ogromnym nakładem sił i kosztów od 8 lat angielskie wydanie Powszechnej Encyklopedii Filozofii otrzymało po latach odmów dofinansowania dotację od Ministra Edukacji i Nauki prof. Przemysława Czarnka jako część dotacji przeznaczonej dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

 

 

 

Photo Ireneusz Marciszuk

 

 

Autor: Andrzej Zykubek
Ostatnia aktualizacja: 11.01.2021, godz. 14:34 - Andrzej Zykubek