"Vita mutatur non tollitur"

Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
prezentacje postaci i ich dorobku

Jan Wiśliński  (1905 - 2001)

Jan Wiśliński - sylwetka i dokonania

 

Jan Wiśliński (1905-2001)  
Jan Wiśliński, jako kustosz dyplomowany,
w latach '60. XX w. zajmował stanowisko
wicedyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.
Wykazał się dużymi osiągnięciami w zakresie
dydaktyki bibliotekarskiej jako organizator
i wykładowca kursów szkoleniowych
dla pracowników bibliotek zakładowych.
Rezultatem Jego pracy w tej sferze było utworzenie
Centralnego Katalogu Bibliotek Zakładowych,
obejmującego swoimi opisami całość zasobów
tychże bibliotek. Przez szereg lat był członkiem
lubelskiego zarządu okręgowego Stowarzyszenia
Bibliotekarzy Polskich, działał też w podsekcji
bibliotekarzy Szkół Wyższych ZNP. Brał udział
w ogólnopolskich konferencjach poświęconych
problematyce centralnych katalogów.

 

 

  Urodził się 23 października 1905 roku w Bełżycach (województwo lubelskie). W 1925 roku uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum Państwowym im. Stanisława Staszica w Lublinie. Studiował filozofię ścisłą i polonistykę na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL, gdzie w roku 1933 uzyskał jednocześnie stopień magistra filozofii w zakresie filologii polskiej. W czasie studiów jako stypendysta pracował pod kierunkiem prof. W. Hahna (w latach 1928 - 1929) w bibliotece Zakładu Filologii Polskiej KUL. Równocześnie, pełniąc obowiązki kierownika Domu Akademickiego KUL, prowadził tam biblioteczkę i czytelnię czasopism. Jako założyciel i główny redaktor pisma studentów lubelskich "Nurty" (1932 - 1935) kładł duży nacisk na sprawę czytelnictwa wśród studentów. W 1934 roku, jako nauczyciel, opiekował się biblioteką szkolną Gimnazjum im. Stefana Batorego w Lublinie. Prowadził kursy dla analfabetów i dokształcających się przy uniwersytecie robotniczym, gdzie studenci bezinteresownie uczyli grupy robotników. Współuczestniczył też przy zakładaniu biblioteki dla młodzieży pracującej i robotników. W latach 1936 - 1937 był jedynym bibliotekarzem w centralnej bibliotece robotniczej w Warszawie. Od 1938 roku pracował jako zarządca gospodarstwa rolno-przemysłowego w Chełmskiem; oczywiście urządził tam biblioteczkę naukoznawczą i beletrystyczną dla pracowników oraz czytelnię dla klientów we młynie i w tartaku.

  W okresie międzywojennym dał się poznać jako zaangażowany społecznik i działacz Akcji Katolickiej i "Odrodzenia" (Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej powstałe w 1917 roku, w wielkich miastach II RP - także w Lublinie - zajmowało się życiem religijnym i pracą intelektualną młodzieży akademickiej, jako przeciwdziałanie organizacjom laickim, radykalnym i antyklerykalnym).

  Po przejściach wojennych i pobycie w obozie sowieckim (1944-1946), pracował jako kierownik Wydziału Kół Młodzieżowych w Zarządzie Okręgowym PCK w Lublinie. Zorganizował tam biblioteczkę dla młodzieży i specjalną dla chorych. Potem, będąc jeszcze pracownikiem przedsiębiorstwa "Bacutil", współpracował w redagowaniu jednodniówek pt. "Katolicki Uniwersytet Lubelski", gdzie umieścił między innymi artykuł "Biblioteki parafialne".

  1 czerwca 1949 roku został zatrudniony w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL. Dwa lata później, 22 maja 1951 roku otrzymał nominację na stanowisko kustosza, aż wreszcie 1 lutego 1961 roku został wicedyrektorem Biblioteki.

  Na marginesie prac bibliotekarskich, którym oddawał się żywiołowo, opracował "Bibliografię zawartości 'Prądu' (1909 - 1939)" oraz zebrał około 10.000 opisów i notatek do "Bibliografii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego za lata 1918 - 1939". Opracowywał także między innymi wykaz druków konspiracyjnych, znajdujących się w BU KUL oraz "Twórczość polską Sebastiana Klonowica".

  W Bibliotece Uniwersyteckiej KUL kierował Działem Administracyjnym (od 1951 roku), Działem Czasopism, Działem Udostępniania i Gromadzenia Zbiorów oraz Działem Starych Druków. W latach 1950 - 1962 bardzo często wyjeżdżał w celach gromadzenia (wyboru i pozyskania książek) tak ze zbiorów zabezpieczonych jak też z dubletów wielu bibliotek (Warszawa, Kraków, Bytom, Katowice, Łódź, Toruń, Gdańsk, Sandomierz, Wrocław, Biblioteka PAN, Biblioteka Sejmowa itp.). Z wyjazdów tych sporządzał zawsze szczegółowe sprawozdania. Na przykład 25 września 1950 roku został upoważniony przez Dyrektora Biblioteki do "wykupienia wagonu książek", co wykonał, dokładnie je inwentaryzując. Oprócz tego pozyskiwał książki poprzez zakupy na targach książki, w księgarniach i poprzez wymianę dubletów. Rozmiłowany w książkach, oddany całkowicie pracy w Bibliotece, zawsze chętny był do udzielania pomocy czytelnikom - traktował swoją pracę jako służbę społeczną.

  Jego zasługą było sprawne przeniesienie zbiorów (na przełomie lat 1949 - 1950) z dawnego lokalu przy ulicy Dolnej Panny Marii 4 do nowego gmachu przy ulicy Chopina 27 (i to pomimo czasowego aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego 8 marca 1950 roku). W rozbudowę gmachu wniósł swój wybitny udział; opracował jej założenia biblioteczne, a potem nadzorował ich realizację. W latach 1952 - 1954 zorganizował biuro skróconego katalogowania książek uzyskanych drogą przydziałów z księgozbiorów zabezpieczonych (w liczbie około 150.000 woluminów), by umożliwić szybkie ich udostępnienie.

  Przejawiając zainteresowanie starymi drukami wziął udział w specjalistycznym kursie, a następnie przyczynił się w znacznym stopniu do postępu prac w zakresie katalogowania i inwentaryzacji tego rodzaju zbiorów.

  W 1972 roku Jan Wiśliński przeszedł na emeryturę, kontynuował jednak nadal swoje bibliofilskie pasje. Porządkował i inwentaryzował własne zbiory, opatrywał je uwagami i objaśnieniami, badał ich historie i losy. Do końca czynny, nigdy nie zerwał kontaktu z Biblioteką Uniwersytecką KUL. Jeszcze w ostatnim miesiącu życia przekazał Bibliotece unikatowy starodruk z 1581 roku - pracę Sebastiana Klonowica "Hebdomas, to jest 7 tygodniowych piosnek wziętych z pierwszych ksiąg mojżeszowych", w bardzo dobrym stanie, oraz kopię kserograficzną tegoż dzieła wzbogaconą o własne tłumaczenie parafraz i posłowie. Za ten dar Dyrektor Biblioteki przesłał Mu własnoręczne podziękowanie, które darczyńca otrzymał jeszcze za życia. Tuż przed śmiercią zdążył przygotować jeszcze inne, cenne dary dla naszej placówki (niektóre pozycje prezentujemy na stronie 'Dary otrzymane w latach 2000-2003' w dziale DARY).

  Jan Wiśliński zmarł 28 lutego 2001 roku w Warszawie. Pogrzeb odbył się na lubelskim cmentarzu przy ulicy Lipowej, przy udziale pracowników Biblioteki. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył Dyrektor Biblioteki Ks. dr Tadeusz Stolz, który w kazaniu ukazał sylwetkę zmarłego i podkreślając Jego zasługi dla Biblioteki, wyraził wdzięczność za lata sumiennej i owocnej pracy zmarłego na rzecz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.

 

 

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski
Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 29.09.2008, godz. 01:10 - Artur Podsiadły