"Vita mutatur non tollitur" |
Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
|
Jan Turowski (1917 - 2006) |
 |
Jan Turowski - sylwetka
|
|
| Ujmując całościowo prace naukowe prof. Jana Turowskiego, społeczną działalność naukową oraz działalność dydaktyczną, można stwierdzić że koncentrowała się ona w następujących dziedzinach: socjologia rodziny, socjologia wsi i miasta, procesy industrializacji i urbanizacji, metody badań socjologicznych oraz socjologia ogólna. W dziedzinie socjologii rodziny prof. Turowski poddał krytyce tzw. teorię rodziny nuklearnej, sformułowaną przez socjologów amerykańskich i dominującą w latach powojennych. W kilku rozprawach, a przede wszystkim w rozprawie "Inadequacy of the Theory of the Nuclear Family" (przedstawionej na międzynarodowym kongresie w Toronto) wykazał metodologiczne wady teorii nuklearnej rodziny i na przykładzie wyników polskich badań nad rodziną dowiódł istnienia i żywotności tzw. zmodyfikowanej trójgeneracyjnej rodziny wielkiej czy też tzw. trójgeneracyjnej rodziny rozproszonej. W zakresie socjologii miasta prof. Jan Turowski rozwinął w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych (przy współudziale dr hab. Piotra Kryczki, dr Adama Stanowskiego i dr Stanisława Cieśli) badania empiryczne nad osiedlami mieszkaniowymi, nowymi miastami, samorządem mieszkańców, mikrośrodowiskami mieszkalnymi w wielkim mieście - które zostały ukoronowane dwiema znaczącymi monografiami: "Studia socjologiczne i urbanistyczne miast Lubelszczyzny" (Lublin 1970) oraz "Środowisko mieszkalne w świadomości ludności miejskiej" (Wrocław 1978). W dziedzinie badań nad procesami industrializacji wypracowana została koncepcja tzw. industrializacji małej czy też tzw. industrializacji rozproszonej (z uwagi na pewne podobieństwo z COP - Centralnym Okręgiem Przemysłowym) w postaci tworzenia ośrodków przemysłowych, a nie wielkich okręgów przemysłowych, oraz rozwoju zakładów i ośrodków z zakładami przemysłu rolno-spożywczego jako wpływającymi najskuteczniej na modernizację wsi i rolnictwa. Krytyka procesów urbanizacji w formie rozrostu wielkich miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych doprowadziła do wysunięcia koncepcji tzw. suburbanizacji, polegającej na hamowaniu wzrostu wielkich miast i aglomeracji monocentrycznych na rzecz lokalizacji inwestycji i rozwoju miast małych i średnich wokół wielkiego miasta danego regionu. Prace i badania prof. Jana Turowskiego z zakresu teorii społeczeństwa znalazły swe ukoronowanie w dwóch książkach: "Socjologia - Małe struktury społeczne" (Lublin 1993) oraz "Socjologia - Wielkie struktury społeczne" (Lublin 1994). |
| Bibliografia prac naukowych Jana Turowskiego - książki: |
1. Zmiany społeczne wsi a miasto. Na podstawie socjografii wsi Nasutów w okresie od 1800-1946 roku. TN KUL, Lublin 1949, ss. 185 2. Utopia społeczna Ludwika Królikowskiego (1796-1871). PAX, Warszawa 1958, ss. 245 3. Przemiany wsi pod wpływem zakładu przemysłowego. Studium rejonu Milejowa. PWN, Warszawa 1964, ss. 213 4. Moja wieś i ja. Część I. Opracowanie - Przemiany i główne problemy wsi polskiej w doświadczeniach autorów wypowiedzi na konkurs "Zorzy Świątecznej". PAX, Warszawa 1964, ss. 98 5. Wybrane zagadnienia socjologii miasta. Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Warszawa 1968 ss. 120. 6. Spółdzielcze osiedle mieszkaniowe. Monografia socjologiczna osiedla im. A. Mickiewicza Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wydawnictwo Rady Naukowej CZSBM, Warszawa 1969 ss. 179 (R. Mitaszko, współautor rozdziału 5 - Kształtowanie się zasad współżycia społecznego) 7. Drogi modernizacji wsi. Przenikanie innowacji do wsi i rolnictwa woj. lubelskiego. PWN, Warszawa 1970, ss. 307 (współautor Aleksy Bornus) 8. Studia socjologiczne urbanistyczne miast Lubelszczyzny. Pod red. Jana Turowskiego. (redakcja ogólna tomu i autorstwo kilku rozpraw). Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1970, ss. 318 9. Nowe osiedla mieszkaniowe. Ludność - środowisko mieszkalne - życie społeczne. Praca zbiorowa (autorstwo z zespołem). CZSBM, Warszawa 1976 10. Funkcjonowanie osiedli w świetle badań socjologicznych. Wydawnictwo Rady Naukowej CZSBM, Warszawa 1978, ss. 71 11. Urbanizacja regionu rolniczego w okresie powojennym na przykładzie województwa lubelskiego. W: Procesy urbanizacji kraju w okresie XXX-lecia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Pod red. J. Turowskiego. Ossolineum, Wrocław 1978 12. Środowisko mieszkalne w świadomości ludności miejskiej. Ossolineum, Wrocław 1978, ss. 268 13. Socjologia wsi i rolnictwa. Metody i wyniki badań. Norbertinum, Lublin 1992, ss. 224 14. Socjologia. Małe struktury społeczne. TN KUL, Lublin 1993, ss. 164 15. Socjologia. Wielkie struktury społeczne. TN KUL, Lublin 1994, ss. 277 |
 (mgr) Jan Turowski (opracowanie): Zarys socjologii systematycznej. Skrypt według wykładów X. prof. dr Franciszka Mirka w roku akademickim 1946/47 (cz. II) Nakładem Sekcji Skrypt. Stow. "Bratnia Pomoc" Studentów KUL, Lublin 1947 |
 Jan Turowsk (redakcja): Studia socjologiczne i urbanistyczne miast Lubelszczyzny. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1970 |
 Jan Turowski: Polityka ekonomiczna według prof. dr Cz. Strzeszewskiego; opracował w roku akademickim 1938/39 mgr T. Wojciechowski, uzupełnił i poprawił mgr J. Turowski, Nakładem Sekcji Skrypt. Stow. "Bratnia Pomoc" Studentów KUL, Lublin 1946 |
 Jan Turowski: Utopia społeczna Ludwika Królikowskiego (1799-1878) Instytut Wydawniczy 'PAX', Warszawa 1958 |
|
|
|
|
 Jan Turowski: Socjologia. Wielkie struktury społeczne. Towarzystwo Naukowe KUL, Źródła i Monografie 144, Lublin 1994 s. 277 ISBN: 83-85291-82-2 |
 Jan Turowski: Socjologia. Małe struktury społeczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Źródła i Monografie 141, Lublin 1993, s. 164 ISBN: 83-85291-64-4 |
 Jan Turowski: Wybrane zagadnienia socjologii miasta. Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Zarząd Główny. Studium dla kierowników osiedli mieszkaniowych, Warszawa 1968 |
| [Od Wydawcy]: "Socjologia. Wielkie struktury społeczne" - razem z książką "Socjologia. Małe struktury społeczne" - stanowi względnie pełny wykład socjologii ogólnej, to jest usystematyzowanej wiedzy o wszystkich rodzajach zjawisk społecznych. Analiza socjologiczna państwa i partii politycznych została potraktowana w szerszym zakresie, niż czyniono to w różnych zarysach socjologii ogólnej, uwzględniono przy tym aktualne problemy demokratycznego systemu sprawowania władzy państwowej i samorządu terytorialnego. Rozdział poświęcony analizie socjologicznej narodu jako społeczności ideologiczno-kulturowej oraz relacji między narodem i państwem pozwala odtworzyć szkielet tej złożonej konstrukcji, jaką stanowią społeczeństwo, państwo i naród, a także poznać ich wzajemne instytucjonalne powiązania i zależności. Ta dwuczęściowa monografia - podręcznik przeznaczona jest dla wszystkich, którzy uczą socjologii bądź studiują socjologię, a także dla tych, którzy w swej działalności zawodowej chcą - oprócz własnego doświadczenia - opierać się na wiedzy naukowej o społeczeństwie. [Fragment z "Małych struktur..."]: "Co najmniej kilka teorii dowodzi, że we współczesnym społeczeństwie wysoko rozwiniętym, postindustrialnym, zachodzi zjawisko kryzysu tożsamości społecznej jednostki. Według Bergera i Luckamna kryzys tożsamości jednostki jest powodowany ogromna złożonością niespójnych struktur społecznych, fragmentaryczną przynależnością jednostki do najrozmaitszych grup społecznych, często scierających się ze sobą, pluralizmem ideologicznym i kulturalnym czy wreszcie segmentalizacją życia jednostki. Traci ona poczucie swej tożsamości, przerzuca się bowiem z jednej roli do innej w czasie nie tylko biograficznym, ale w ciągu każdego dnia. Człowiek współczesny nie może więc określić swej tożsamości społecznej w terminach pełnionych ról. Wskazuje się na rozmyte, rozpadające się podziały klasowe i zawodowe, a nawet polityczne, które nie dają możliwości 'zaczepienia' się jednostki w jakiejś strukturze społecznej. Jednostka zatopiona jest w masowym społeczeństwie bezstrukturalnym, w którym dominują organizacje gospodarcze wielkiej skali. Upowszechnia się relatywizm, względność wszystkich wartości i norm. Wobec tego współczesny człowiek jest społecznie 'bezdomny'. Szuka tożsamości w ucieczce z publicznego życia do prywatności, do różnych małych, nieformalnych grup opozycyjnych w stosunku do oficjalnego społeczeństwa, zbuntowanych, kontestujących czy też uprawiających bezsensowne hobbistyczne zajęcia. Są to zjwiska groźne zarówno dla losów jednostek, jak i dla funkcjonowania społeczeństw". (Jan Turowski) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 Jan Turowski: Socjologia wsi i rolnictwa. Metody i wyniki badań. Wydawnictwo-Drukarnia- Księgarnia NORBERTINUM, Lublin 1992, s. 224 ISBN / ISSN: 83-85131-20-5 |
|
|
| Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski |
Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 30.08.2008, godz. 03:16 - Jan Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 30.08.2008, godz. 03:16 - Jan Wasilewski