Centralny Okręg Przemysłowyi Eugeniusz Kwiatkowski |
70-lecie budowy COP |
Centralny Okręg Przemysłowy 1937-1939
|
Eugeniusz Kwiatkowski (1888-1974) |
||||
Eugeniusz Kwiatkowski (1888-1974) - początek XX w. |
Popiersie E. Kwiatkowskiego (Łazienki, Warszawa) |
Eugeniusz Kwiatkowski - czasy II RP |
Od października 1935 do 30 września 1939 roku Eugeniusz Kwiatkowski pełnił funkcję wicepremiera i ministra skarbu w rządach Mariana Zyndram-Kościałkowskiego i Felicjana Sławoja Składkowskiego. Patronował Centralnemu Okręgowi Przemysłowemu, będąc autorem jego planu, a następnie patronem, zagorzałym rzecznikiem i faktycznym koordynatorem jego budowy. |
Marian Marek Drozdowski: Eugeniusz Kwiatkowski. Człowiek i dzieło. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989 |
Marian Marek Drozdowski: Eugeniusz Kwiatkowski w polskiej historiografii i publicystyce historyczno-ekonomicznej. Instytut Historii PAN, Warszawa 1992, ISBN: 83-900329-3-7 |
Marian Marek Drozdowski: Eugeniusz Kwiatkowski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2001, ISBN: 83-04-04567-2 |
||
Publikacje Eugeniusza Kwiatkowskiego, prace o nim i jego dokonaniach oraz opracowanie pt. "Wielki Gospodarz" - w witrynie MDK 2 Lublin |
Archiwum polityczne Eugeniusza Kwiatkowskiego. Wydawnictwo Sejmowe, Wstęp, wybór tekstów i opracowanie: Marian Marek Drozdowski, Ewa Kwiatkowska-Obrąpalska. (460 stron, 75 ilustracji) Warszawa 2002 ISBN: 83-7059-612-6 |
Publikacja źródłowa, związana z podjęciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 24 stycznia 2002 roku uchwały o ustanowieniu roku 2002 rokiem Kwiatkowskiego w celu uczczenia jego zasług w dziedzinie kultury ospodarczej i politycznej Polski. Książka zawiera wybór najważniejszych wystąpień Kwiatkowskiego, między innymi referaty wygłoszone na plenarnych i komisyjnych obradach Sejmu i Senatu, publicystykę i listy. |
Człowiek i Dzieło... |
"W miarę zwiększania się odległości, ludzie i przedmioty maleją z perspektywy. W miarę mijania czasu, postać Kwiatkowskiego z perspektywy historycznej będzie rosła i wysunie się na czoło okresu zamkniętego datami 1918-1939" Jan Nowak-Jeziorański W poszukiwaniu nadziei, Warszawa 1993 |
Eugeniusz Felicjan Kwiatkowski to niekonwencjonalna postać w historii Polski XX wieku. Posiadał szerokie zainteresowania intelektualne. Interesował się nowoczesną techniką przemysłową, chemią, historią, zajmowała go polityka morska oraz nauki ekonomiczne. Wybitny ekonomista, Minister Przemysłu i Handlu, Minister Skarbu, Wicepremier, Kierownik Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża. Urodził się 30 grudnia 1888 roku w Krakowie. Jego ojciec Jan był inż. kolejowym, matka Wincenta pochodziła ze znanej krakowskiej rodziny mieszczańskiej Moszczeńskich. Dzieciństwo spędził w Czernichowicach pod Zbarażem, który z ruinami starego zamku i klasztorem Bernardynów sprzyjał patriotycznemu wychowaniu przyszłego działacza politycznego. W latach 1907-1012 studiował chemię na Politechnice Lwowskiej i na Uniwersytecie Ludwiga Maximilliana w Monachium. Jako student należał do niepodległościowych organizacji "Zet" i "Zarzewie". W czasie pierwszej wojny światowej służył w Legionach i walczył o niepodległość w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W okresie wojny polsko-bolszewickiej pracował w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii przy Ministerstwie Spraw Wojskowych. Od 1918 do 1920 roku był chorążym w sekcji chemicznej w Wojsku Polskim. Nie wiązał jednak swej przyszłości z armią i w 1921 roku wystąpił z wojska w stopniu porucznika. Po opuszczeniu czynnej służby wojskowej Kwiatkowski stał się jednym z pionierów odbudowy i rozbudowy przemysłu chemicznego w Polsce. W 1921 roku został wykładowcą na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, a w dwa lata później objął dyrekcję techniczną Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie. Karierę ministerialną rozpoczął po zamachu majowym w 1926 roku, kiedy to kierując resortem przemysłu i handlu w rządzie Kazimierza Bartla, przyczynił się do przyspieszenia budowy portu i miasta Gdyni, zapoczątkował rozwój towarzystw żeglugowych oraz sprawował pieczę nad budową najnowocześniejszej w owym czasie Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach pod Tarnowem. Łączył w sobie cechy działacza gospodarczego i męża stanu, wyróżniał się erudycją i bogatą osobowością. W latach 1928-1930 był posłem na Sejm RP z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR). W bezpośredniej walce politycznej BBWR z partiami opozycyjnymi Kwiatkowski jednak nie brał w zasadzie udziału. Obcy był mu fanatyzm, nienawiść do działaczy ruchu ludowego, narodowego czy socjalistycznego. W swych poglądach najbliższy był umiarkowanej, centrowej opozycji. Był głównym twórcą Powszechnej Wystawy Krajowej zorganizowanej w 1926 roku w Poznaniu dla uczczenia 10 rocznicy odzyskania niepodległości. Śmiałe, antykonformistyczne poglądy, tendencje liberalne manifestowane wobec opozycji antysanacyjnej spowodowały nieobecność Kwiatkowskiego w rządzie w latach 1930-1935. W tym czasie był naczelnym dyrektorem fabryki w Mościcach. Kolejny raz powołany na rządowe stanowiska pełnił w latach 1935-1939 funkcje ministra skarbu oraz wicepremiera w gabinetach Mariana Zyndram-Kościałowskiego (1935-1936) i Felicjana Sławoja-Składkowskiego (1936-1939), kierując całokształtem życia gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Patronował idei Centralnego Okręgowi Przemysłowego, będąc autorem jego planu, a następnie koordynatorem jego budowy. Powstały wtedy: huta stali w Pławnie (wkrótce przemianowana na Stalową Wolę), fabryka celulozy w Niedomicach, fabryka gum jezdnych w Dębicy, elektrownia z zaporą na Dunajcu w Rożnowie, zakłady przemysłu lotniczego w Rzeszowie i Mielcu. W obliczu klęski wrześniowej wraz z rządem opuścił Polskę 18 września 1939 roku; został internowany w Rumunii. W 1945 roku zdecydował się na powrót do kraju i objęcie stanowiska kierownika Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża. Pracował w Gdańsku, Elblągu, Szczecinie, był również przewodniczącym Komisji Planu Rozbudowy Trójmiasta. Po rozwiązaniu w styczniu 1948 roku Delegatury do Spraw Wybrzeża stopniowo był odsuwany od działalności państwowej, bowiem szybko się okazało, że jego plany gospodarcze nie zgadzają się z linią polityczną nowego rządu. Przeniósł się wówczas do Krakowa i poświęcił pracy naukowej: wykładał historię gospodarczą świata w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Gdyni i w Uniwersytecie Jagiellońskim. Był członkiem licznych towarzystw naukowych, współpracował z czasopismami fachowymi. W 1972 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą oraz otrzymał Złotą odznakę »Zasłużony Pracownik Morza«. W 1973 roku jeszcze raz sięgnięto do jego olbrzymiej wiedzy dotyczącej gospodarki morskiej, poproszono go o konsultację planu budowy Portu Północnego. »W uznaniu nieprzemijających zasług dla rozwoju polskiej gospodarki morskiej, floty handlowej oraz portu i miasta Gdyni, budowniczemu Centralnego Okręgu Przemysłowego, wybitnemu przedstawicielowi polskiej myśli gospodarczej« w 1974 roku został mu nadany tytuł doktora honoris causa nauk ekonomicznych Uniwersytetu Gdańskiego. Eugeniusz Kwiatkowski to autor wielu prac, między innymi "Dysproporcje. Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej", "Zarys dziejów gospodarczych świata", "Les problemes economiques contemporains", "Nowoczesna chemia przemysłowa", "Polnische Handelsvertrage", "Polska i jej morze", "Polska na morzu", "Polska gospodarcza", "The economic progress of Poland", "Postęp gospodarczy Polski". Eugeniusz Kwiatkowski zmarł w Krakowie 22 sierpnia 1974 roku w wieku 86 lat. Na miejsce wiecznego spoczynku na Cmentarzu Rakowickim odprowadził go ówczesny kardynał Karol Wojtyła. Imię tego wybitnego ekonomisty i męża stanu nosi wiele szkół ekonomicznych w kraju. Akademia Ekonomiczna przyznaje co roku nagrodę jego imienia za publikacje ekonomiczne. |
Marian Marek Drozdowski [w:] Eugeniusz Kwiatkowski. Człowiek i dzieło, Kraków 1989 |
13 czerwca 1997 roku Eugeniusz Kwiatkowski został odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w uznaniu znamienitych zasług dla kraju. |
Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski |
Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 31.03.2010, godz. 13:37 - Artur Podsiadły
Ostatnia aktualizacja: 31.03.2010, godz. 13:37 - Artur Podsiadły