|
Firma Kubon & Sagner Buchhandlung to naukowa księgarnia wysyłkowa książek, czasopism i płyt CD-ROM z Europy Środkowo-Wschodniej jak też eksporter publikacji niemieckich do tej części Europy. Firma dystrybucyjna Kubon & Sagner dostarcza literaturę z zakresu szeroko rozumianej humanistyki. Zasadniczo nie zajmuje się sprowadzaniem publikacji z dziedziny techniki, medycyny, nauk przyrodniczych i rolnictwa, pedagogiki (np. podręczniki szkolne) oraz sportu, jak też nie jest zainteresowana przekładami.
Założycielami firmy, która powstała 1 września 1947 roku w Furth im Wald, byli Georg Kubon i Otto Sagner. Zamierzeniem obu było stworzenie księgarni wysyłkowej głównie literatury francuskiej. Dwa lata później, a więc od 1949 roku, pan Otto Sagner stał się wyłącznym właścicielem firmy. Wtedy to w obszarze zainteresowań firmy znalazły się książki i czasopisma, wydawane w oryginalnych językach ze wschodniego i środkowowschodniego obszaru Europy. Klientami jego firmy były najpierw biblioteki uniwersyteckie, instytuty naukowe, biblioteki fachowe i przemysłowe instytuty badawcze z Federalnej Republiki Niemieckiej. Z czasem do tego kręgu dołączyli inni odbiorcy z Zachodu, a przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych. Ta specjalizacja wymagała również starannego doboru współpracowników o szerokiej wiedzy i ze znajomością języków słowiańskich, i to na poziomie akademickim.
Przez lata większa część importu książek do Niemiec była rekompensowana w ramach wymiany wysyłką różnych publikacji niemieckojęzycznych. W ten sposób firma Kubon & Sagner stała się najważniejszym eksporterem piśmiennictwa niemieckiego na obszar Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej.
W marcu 1959 roku firma naszego Gościa zmieniła swoją siedzibę i działa do chwili obecnej w Monachium, mieszcząc się w bezpośrednim sąsiedztwie Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana i Uniwersytetu Technicznego.
W latach ‘60. firma zatrudniała 80 osób i swoim zasięgiem obejmowała wszystkie kraje naszej części Europy. Dzisiaj jest to 26 państw i regionów: Albania, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Ukraina, Litwa, Estonia, Polska, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Gruzja, Chorwacja, Serbia, Macedonia, Mołdawia i kraje Azji Środkowej, Rumunia, Rosja, Serbia i Czarnogóra, Słowacja, Czechy, Słowenia oraz grupa narodowościowa Łużyczan.
Ścisłe związki z niemieckojęzyczną slawistyką doprowadziły w roku 1960 do powstania wydawnictwa VERLAG OTTO SAGNER – stanowiącego jeden z działów firmy, w którym publikowane są prace ze slawistyki, historii i kulturoznawstwa obszaru Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej.
Obecnie ukazuje się w tym wydawnictwie 8 tytułów serii slawistycznych:
1. Slavistische Beitrage - od 1960 roku ukazało się 419 tomów;
2. Sagners Slavistische Sammlung – tom 27 ukazał się w roku 2002;
3. Die Welt der Slaven : Sammelbände-Sborniki – 10 dotychczas wydanych tomów zawiera księgi pamiątkowe poświęcone wybitnym slawistom i materiały z sympozjów i międzynarodowych konferencji slawistycznych;
4. Specimina Philologiae Slavicae – seria założona przez Olexę Horbatsch, wybitną specjalistkę slawistyki z Monachium. Wydano już 136 tomów, wiele z nich w oryginalnych językach: rosyjskim, serbskim, czeskim. Są to prace z dziedziny lingwistyki i językoznawstwa, a także słowniki (np. rosyjskiej terminologii frazeologicznej);
5. Arbeiten und Texte zur Slavistik – ostatni tom w naszych zbiorach ma numer 71 i ukazał się w 2002 roku;
6. Marburger Abhandlungen zur Geschichte und Kultur Osteuropas - prace z zakresu historii i kultury krajów Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej;
7. Vorträge und Abhandlungen zur Slavistik – 43 tomy. Są to prace z literaturoznawstwa, filozofii i historii literatury krajów leżących w tej części Europy; ostatni tom w tej serii wydany przez Hansa Rothe poświęcony jest sakralnym podstawom literatur słowiańskich;
8. Slavolinguistica – ta nowa seria wydawana jest wraz z płytami CD-ROM; w 2001 roku ukazały się dwa pierwsze tomy.
Wydawnictwo Otto Sagnera publikuje także następujące czasopisma:
1. Die Welt der Slaven – międzynarodowy półrocznik slawistyczny, którego merytorycznym wydawcą jest Peter Rehder z Monachium i Igor Smirnov z Konstancji. 21 tomów ukazało się w wydawnictwie Harrassowitza w Wiesbaden, a następne wydaje Otto Sagner Verlag (ostatnio ukazał się tom nr 48).
2. New Contents Slavistics - spisy treści czasopism slawistycznych. Wydawcą tomów 1-18 była Bayerische Staatsbibliothek München, zaś tomy 19 i 20 opracowała Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz Osteuropa-Abteilung w Berlinie i z tej właśnie biblioteki pozyskujemy tę publikację w ramach wymiany wydawnictw.
3. Za pośrednictwem wydawnictwa Otto Sagnera możemy otrzymywać kolejne dwa tytuły czasopism: "Wiener Slawistischer Almanach" (wydawany przez Instytut Filologii Słowiańskiej w Monachium) oraz "Balagan".
W wydawnictwie naszego Gościa ukazują się drukiem dysertacje, przedruki i dzieła zebrane w języku niemieckim i oryginalnych językach słowiańskich. Znakomity dorobek Wydawnictwa i jego założyciela prezentujemy na naszej wystawie.
W roku 1985 nastąpiła zmiana formy prawnej firmy Kubon & Sagner, która przekształciła się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Głównym udziałowcem jest Otto Sagner, drugim jego córka Sabine Sagner-Weigl, z wykształcenia magister nauk handlowych.
Pierwszy wpis w dokumentach Biblioteki Uniwersyteckiej KUL pod pozycją Kubon & Sagner pochodzi z 1961 roku. W rubryce "otrzymano – dar" wpisano taśmy magnetofonowe i książki do nauki języka niemieckiego z Max Huber Verlag i inne pozycje książkowe. W tym też roku nastąpiły pierwsze wysyłki z naszej Biblioteki – były to publikacje Towarzystwa Naukowego KUL w wielu egzemplarzach (po 15, 30 woluminów jednego tytułu). Tak rozpoczęła się przed 42 laty wymiana publikacji z firmą Pana Sagnera. Pierwsze zamówienia na publikacje niemieckie zachowane w Archiwum KUL pochodzą z 1962 roku.
W firmie Otto Sagner zostało utworzone konto wymiany, przez które dokonywano rozliczeń wzajemnych dostaw. Punktem wyjścia zawiązania współpracy na warunkach wymiany było założenie, że Biblioteka KUL nie miała wystarczających środków dewizowych na zakup potrzebnej literatury z Republiki Federalnej Niemiec, równocześnie zaś biblioteki i inne instytucje naukowe z Niemiec nie mogły normalnie kupić polskich książek. Wymiana na zasadach kompensacji pozwalała przezwyciężyć te ograniczenia. Ta sytuacja trwała do lat ‘90. Biblioteki niemieckie w znacznym stopniu uzupełniły braki w swoich zbiorach i zapotrzebowanie na literaturę – dostarczaną dotychczas w ramach wymiany publikacji – znacznie się zmniejszyło.
Sama wymiana publikacji nie mogła zrównoważyć kosztów prenumeraty i nowych zamówień płynących z naszej Biblioteki. Część kosztów dewizowych pokrywała Uczelnia. Ale to głównie Biblioteka musiała szukać źródeł i sposobów pozyskania zagranicznych środków płatniczych. I tak w latach ’60. sprzedawaliśmy do Centrali Handlu Zagranicznego "Ars Polona" w Warszawie rosyjskie czasopisma i polskie książki (dublety), a dewizy przekazywane były Panu Sagnerowi na realizację naszych zamówień. Wysyłaliśmy także przedwojenne czasopisma i książki, na których wywóz za granicę zezwolenia wydawała Biblioteka Narodowa.
W 1963 roku Pan Sagner opłacił koszty podróży i pobytu Ojca Gustawa, ówczesnego dyrektora Biblioteki, na Targach Książki we Frankfurcie nad Menem. Dwa lata później na takich samych warunkach we Frankfurcie razem z O. Gustawem była pani Aleksandra Ćwiertnia, prowadząca referat germański w Sekcji Wymiany Zagranicznej Biblioteki KUL.
Dzięki uprzejmości i zrozumieniu naszej sytuacji politycznej Pan Sagner pomagał nam też w inny sposób: pokrywał koszty przesyłek (np. dubletów z British Library w październiku 1976 roku) oraz opłacał rachunki wystawiane dla nas przez inne instytucje zagraniczne. Na jego koszt w lipcu 1983 roku otrzymaliśmy 15 paczek książek naukowych podarowanych nam ze swoich zasobów przez biblioteki niemieckie. Dzięki Panu Sagnerowi otrzymywaliśmy również publikacje zakazane w czasach Polski Ludowej.
W 1981 roku – nie po raz pierwszy – Pan Sagner gościł w Bibliotece KUL. Pamiątką tej wizyty jest 36 woluminów niemieckojęzycznej bibliografii "Deutsche Bibliographie" (opracowywanej i wydawanej przez Die Deutsche Bibliothek we Frankfurcie nad Menem), która stoi w Czytelni Informacji Naukowej.
Aby pokryć nasze rosnące zadłużenie szukaliśmy sponsorów i nowych kontaktów. W 1985 roku pan Sagner pomógł Bibliotece KUL w nawiązaniu współpracy z Konrad-Adenauer-Stiftung w Sankt Augustin. Fundacja Adenauera przejęła wówczas część naszych zamówień od firmy Kubon & Sagner. Nasze należności regulowały różne fundacje: Kirche in Not Ostpriesterhilfe w Konigstein, Europäisches Hilfsfond z Wiednia czy Fundacja Lanckorońskich w Rzymie.
W 1986 roku Dyrektor BU KUL, Andrzej Paluchowski, wyjechał po raz kolejny na Targi Książki do Frankfurtu i złożył wizytę w firmie Otto Sagnera w Monachium. Takie wyjazdy zagraniczne dyrektora biblioteki w czasach informacyjnej blokady państw socjalistycznych wobec Zachodu i złego nastawienia do Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego jako instytucji kościelnej były bardzo ważne i cenne dla Biblioteki – stwarzały możliwość oceny światowego dorobku wydawniczego, umożliwiały dostęp do katalogów wydawnictw czy dotarcie do książek, które przez ówczesną władzę były zakazane i poddane cenzurze. Każdy taki wyjazd owocował tym, że zbiory naszej Biblioteki rozrastały się i były coraz bardziej wartościowe i wyjątkowe w skali całego kraju.
Zmiany polityczne w Europie Wschodniej w latach ’90. miały także poważny wpływ na rynek książki i rynek wydawniczy. W ciągu kilku lat zanikły źle funkcjonujące struktury handlu między Wschodem i Zachodem. Co prawda, wyraźnie zmniejszyły się możliwości eksportowe dla firm zachodnich, zaś import stał się bardziej skomplikowany i kosztowniejszy. Ale i w nowych, trudniejszych warunkach pracownicy firmy pana Sagnera starali się zapewnić bardzo rzeczową i solidną obsługę swoich klientów i partnerów w kraju i za granicą. Zachęceni tym, składaliśmy nowe zamówienia na literaturę pochodzącą z niemieckich, austriackich i szwajcarskich wydawnictw, ale także z Holandii – najwięcej z wydawnictwa Kluwer Academic Publishers Group w Dortrechcie, z Belgii, jak również z Francji, Włoch i oczywiście z krajów Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej, których nie udało się nam pozyskać w ramach wymiany wydawnictw. Otrzymywaliśmy wszystkie publikacje po oryginalnych cenach danego kraju z doliczeniem jedynie kosztów przesyłki.
W Polsce oprócz zmian politycznych, poszerzenia zakresu wolności słowa i prasy nastąpiła także zmiana w sferze ekonomicznej: złotówka stała się wymienialna. Zaczął się czas rozkwitu naszych kontaktów. W latach 1993-1999 stopniowo zwiększaliśmy liczbę czasopism i serii wydawniczych w prenumeracie: od 270 tytułów za sumę 52 tys. DM w 1993 roku - do prawie 600 tytułów za ponad 110 tys. DM w 1999 roku. Wartość prenumeraty w roku 2001 w firmie Kubon & Sagner wynosiła 69.441 EUR (570 tytułów). Na prenumeratę Biblioteka dokonywała przedpłaty, a potem do Kwestury KUL przekazywane były oryginalne rachunki wystawiane przez dystrybutora.
Zawsze akuratnie docierały do nas informacje o zmianach wydawcy, tytułu czy nawet częstotliwości prenumerowanych czasopism i zawsze otrzymywaliśmy odpowiedź na nasze reklamacje i zapytania. Stan salda był co roku uzgadniany w kwietniu, przed Targami Książki w Warszawie, gdzie na stoisku Otto Sagnera spotykali się dyrektor Biblioteki i osoby prowadzące referat germański w Sekcji Wymiany Zagranicznej. Przy okazji tych spotkań często otrzymywaliśmy dary publikacji z wydawnictwa Otto Sagner (np. w roku 1998 otrzymaliśmy 136 zeszytów i 5 woluminów slawistycznych czasopism i serii).
Lata '90. to także wielka akcja uzupełniania zbiorów naszej Biblioteki. Poszukiwaliśmy druków zwartych i ciągłych – szczególnie brakujących tomów różnych serii w księgozbiorach podręcznych w czytelniach. Wszystkie niemieckojęzyczne publikacje, na których uzupełnienie liczyliśmy, zostały dostarczone przez firmę pana Sagnera.
Przez te wszystkie lata otrzymaliśmy w darze od Pana Sagnera bardzo wiele naukowych czasopism i książek oraz gazet, np. niemieckie wydanie "L’Osservatore Romano" czy numery "Spiegla". Dostaliśmy także materiały biurowe, których używanie w Sekcji Wymiany Zagranicznej w latach ’80. dawało nam poczucie bycia bliżej kultury materialnej Zachodu Europy...
Koniec tak bardzo intensywnej i wartościowej współpracy z firmą dystrybucyjną Kubon & Sagner nastąpił w roku 2002, kiedy weszła w życie Ustawa o zamówieniach publicznych i Uczelnia musiała się także tym zarządzeniom podporządkować. Ustawa ta reguluje także warunki prenumeraty czasopism.
W październiku 2001 roku Biblioteka Uniwersytecka KUL rozpisała konkurs na dostawę w roku 2002 czasopism zagranicznych i wydawnictw seryjnych – łącznie na 1.540 tytułów wydawanych na całym świecie. Firma Kubon & Sagner przedstawiła do przetargu pakiet 500 tytułów głównie z obszaru niemieckojęzycznego oraz 125 tytułów czasopism otrzymywanych od innych dystrybutorów. Dyrektor Biblioteki wraz z kierowniczką Działu Zamówień Publicznych KUL podjęli decyzję, że całość prenumeraty przejmie firma SwetsBlackwell z Frankfurtu nad Menem.
Mimo tych zmian, wciąż prowadzimy wymianę publikacji z firmą Kubon & Sagner. Wysyłamy do Niemiec czasopisma, serie i książki wydawane przez Towarzystwo Naukowe KUL i Redakcję Wydawnictw KUL oraz przez Wydawnictwo UMCS i inne polskie wydawnictwa, np. dawnego ATK (obecnie - Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego), na które mamy konkretne zamówienia – w sumie jest to ponad 80 tytułów.
Nadal mamy w prenumeracie jeden tytuł czasopisma ("Ordenskorrespondenz" – specjalistyczne czasopismo poświęcone zgromadzeniom zakonnym w Niemczech, którego realizacji Swets nie mógł się podjąć) oraz publikacje wielotomowe: "Quellenlexikon zur deutschen Literaturgeschichte", "Monographien zur Geschichte des Mittelalters", "Augustinus-Lexikon", "Neue Deutsche Biographie", wydanie zbiorowe dzieł Karla Bartha, Bonhoeffera czy Martina Heideggera z wydawnictwa Klostermanna, "Der Neue Pauly - Enzyklopädie der Antike", "Lexikon Musicum Latinum Medii Aevi“ czy "Die Musik in Geschichte und Gegenwart" - by wymienić choćby te najważniejsze. Nadal też konkretne zamówienia na druki zwarte z obszaru Niemiec, Austrii i Szwajcarii wysyłamy z prośbami o realizację do firmy pana Sagnera.
Nie padło tu zbyt wiele liczb. Zestawienia liczbowe są zawsze nudne, ale z drugiej strony doskonale odzwierciedlają stan wzajemnych kontaktów. Przeglądając kilkanaście opasłych teczek w Archiwum KUL nie znalazłam w nich niestety żadnych zestawień ilościowych podanych w skali roku. Nie prowadzono takich podliczeń. Teraz tym bardziej nie jest możliwe ich dokonanie – jednak obfitość dokumentacji mówi sama za siebie: chodzi o tysiące zeszytów, wiele tysięcy książek...
Firma Kubon & Sagner przez ponad 55 lat swojej działalności przyczyniła się do rozwoju wymiany kulturalnej między Wschodem i Zachodem Europy i znacząco wspierała rozwój nauk humanistycznych. Wiele jej zawdzięczają filologie germańskie, słowiańskie i katedry językoznawstwa w dużych ośrodkach akademickich w Polsce, z którymi Otto Sagner nawiązał współpracę. Jest to wyraźnie widoczne także w Lublinie, gdzie badania naukowe w tych obszarach prowadzą dwie katedry slawistyki - w UMCS i w KUL, tworzące się Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów; do tego jeszcze dochodzi Instytut Europy Środkowo-Wschodniej ze swoimi programami badawczymi z dziedziny historii krajów leżących we Wschodniej i Południowo-Wschodniej Europie. Wszystkie te placówki wiele zawdzięczają Panu Sagnerowi i Jego Firmie.
|
