Wielki Post: Przedstawienia Chrystusa na Krzyżu

(z opraw starodruków z XVI-XVIII w., ze zbiorów BU KUL; fot. Iwona Kasiura, opracowanie - JKW)
 
  Plutarchi Chaeronensis Summi Et Philosophi Et Historici, Frankfurt 1600 r. Biblia Sacra, Tibinga 1729 r. Ewangeliarz, Wilno 1575 r.
Petro Thyraeo, De Infestis, Ob Molestantes Daemoniorum Et Defunctorum Hominium Spiritus, Locis, Kolonia 1598 r. D. Thomae De Aquino Summa Totius Theologiae, Wenecja 1596 r. Missale Romanum, Wenecja 1586 r.

 

Oprawy w pierwszym rzędzie, od lewej:
Plutarchi Chaeronensis Summi Et Philosophi Et Historici, Frankfurt 1600
Biblia Sacra, Tibinga, 1729
Ewangeliarz, Wilno, 1575

Oprawy w drugim rzędzie, od lewej:
Petro Thyraeo, De Infestis, Ob Molestantes Daemoniorum Et Defunctorum Hominium Spiritus, Locis,
Kolonia 1598
D. Thomae De Aquino, Summa Totius Theologiae, Wenecja 1596
Missale Romanum, Wenecja 1586
(opisy i szczegóły przy powiększeniach ilustracji, w osobnych okienkach)
Ekspozycja: luty - marzec 2002 r.

 

Od redakcji:

  Pod koniec marca 2006 roku na stronach witryny Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu, w dziale 'Wokół tradycji', pojawił się tekst ks. Marka Tatara o zwyczajach i praktykach okresu Wielkiego Postu - który został zilustrowany eksponatami z tej właśnie, naszej wystawy (wszystkie fotografie zostały podpisane bardzo rzetelnie i starannie). Na zasadzie wzajemności, przytaczamy poniżej to krótkie opracowanie.

Wielki Post - okres liturgiczny bezpośrednio poprzedzający Wielkanoc

  Okres liturgiczny bezpośrednio poprzedzający Wielkanoc, jako pamiątkę Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa określany jest mianem Wielkiego Postu. Kończy ten okres wejście w tzw. Wielki Tydzień - czyli siedem wielkich dni, w czasie których celebruje się Misterium Paschalne Chrystusa. Dni te stanowią centralny punkt całego roku kościelnego. Okres Wielkiego Postu, czyli 40-dniowej pokuty, rozpoczyna dzień zwany popularnie Popielcem, a liturgicznie określany jest jako Środa Popielcowa. W tradycji hebrajskiej obrzęd posypywania głowy popiołem oznaczał nawrócenie i wolę przemiany życia (por. Hi 46,2; Jr 6,26; Ez 27,30; Dn 9,3; Jon 3,6). Również w Nowym Testamencie znajdujemy teksty odnoszące się do tej pokutnej praktyki (por. Mt 11,21; Łk 10,13). W Kościele pierwszych wieków obrzęd posypywania popiołem oznaczał solidarność gminy chrześcijańskiej z publicznymi pokutnikami, jednającymi się z Kościołem.

  Popiół oznacza, że życie ludzkie posiada charakter kruchy i jest przemijające. W Środę Popielcową obowiązuje katolików post ścisły i przyjmują oni znak podjęcia wielkopostnej pokuty i wyrzeczenia, polegający na posypaniu przez kapłana głowy popiołem. Wypowiada on przy tym słowa 'prochem jesteś i w proch się obrócisz', lub 'nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię'. Popiół używany jako symbol podjęcia pokutnego sposobu życia uzyskuje się ze spalenia gałązek z palm, niesionych w procesji Niedzieli Palmowej poprzedniego roku. Data Środy Popielcowej zależy od Wielkanocy, ale zawsze poprzedza ją o 40 dni. W wielu Kościołach protestanckich nazywa się ten dzień Dniem Pokuty i również rozpoczyna Wielki Post. W Kościele prawosławnym początkiem Wielkiego Postu jest Poniedziałek po Niedzieli Przebaczenia (tzw. Niedzieli Seropustnej).

  W okresie Wielkiego Postu praktyki postu, modlitwy i jałmużny mają za zadanie przygotować katolików na największe wydarzenie liturgiczne roku, czyli Wielkanoc. W tym czasie Kościół szczególnie nawołuje do głębokiego rachunku sumienia opartego na ewangelicznym obrazie Jezusa Chrystusa. Należy także podkreślić szczególne powiązanie Wielkiego Postu z tajemnicą chrztu świętego. Podjęta pokuta ma odnowić obraz chrześcijanina, który przez sakramentalny chrzest upodobnił się do Osoby Jezusa Chrystusa. Podjęte praktyki pokutne i wyrzeczenia mają pomóc w przezwyciężaniu pokus i prowadzić do ofiarnej postawy jednoczenia się z Bogiem oraz z bliźnimi. Jest to więc okres intensyfikacji w zewnętrznej i wewnętrznej pracy nad sobą, przemiany wewnętrznej, małżeńskiej, rodzinnej oraz społecznej.
Ks. Marek Tatar

(22 III 2006: ks. Marek Tatar - wykładowca w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego
oraz w Wyższym Seminarium Duchownym w Radomiu; specjalista z dziedziny teologii duchowości;
pracę doktorską "Świętość chrześcijanina w pismach bł. Antoniego Rewery" napisał pod kierunkiem
ks. prof. dr hab. Stanisława Wiesława Urbańskiego; alpinista, duszpasterz akademicki w Radomiu).
 
Autor: Jan Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 23.05.2008, godz. 19:54 - Jan Wasilewski