"Vita mutatur non tollitur"

Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
prezentacje postaci i ich dorobku

Ks. Bohdan Bejze  (1929-2005)

Ks. Bohdan Bejze - sylwetka
Ks. Bohdan Bejze - publikacje

 

 Ks. bp Bohdan Bejze (1929-2005)   W 1963 roku papież Jan XXIII - tuż przed swoją śmiercią -
mianował ks. Bohdana Bejze tytularnym biskupem Idassy w Afryce
oraz biskupem pomocniczym w Łodzi (te nominacje zatwierdził już
następny papież, Paweł VI). Pierwszego września 1963 roku
34-letni wówczas łódzki kapłan przyjął sakrę biskupią z rąk prymasa
Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Ks. Bohdan Bejze był wtedy
najmłodszym biskupem na świecie - i już rok później brał udział
(w latach 1964 - 1965) w pracach Soboru Watykańskiego Drugiego,
co w wielkim stopniu zaważyło o Jego dalszej drodze i dziele.

 

 

  Bohdan Bejze urodził się 28 lutego 1929 roku w Pabianicach. Maturę zdał w 1948 roku w liceum Królowej Jadwigi w Pabianicach. W latach 1948 – 1953 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi. 14 czerwca 1953 roku został wyświęcony przez biskupa Michała Klepacza w Łodzi. Studiował na Wydziale Filozofii KUL, gdzie w 1959 roku uzyskał doktorat. Od 1958 roku wykładał filozofię Boga, religioznawstwo i współczesne kierunki filozoficzne w Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi. W 1961 roku rozpoczął wykłady na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej.

 Herb biskupi Bohdana Bejze
    W 1963 roku ks. Bejze został tytularnym biskupem Idassy w Afryce oraz biskupem pomocniczym w Łodzi. Biskupią sakrę przyjął 1 IX 1963 roku z rąk prymasa Wyszyńskiego. Jego zawołaniem, które umieścił na swoim herbie biskupim, było "Ad gloriam et pacem in terris". Miał wtedy zaledwie 34 lata i był w tym czasie najmłodszym biskupem na świecie.

  W latach 1964 – 1965 został - wraz z między innymi kard. Karolem Wojtyłą i prof. Stefanem Swieżawskim - wysłannikiem na Sobór Watykański II.

  W 1972 roku ks. bp Bohdan Bejze habilitował się i otrzymał nominację na docenta w Akademii Teologii Katolickiej. Od 1976 do 1997 roku kierował Katedrą Filozofii Boga i Religii na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ATK. Od 1987 roku był profesorem nadzwyczajnym, na stanowisko profesora zwyczajnego został mianowany w 1993 roku.

  Był wybitnym specjalistą w zakresie filozofii religii, autorytetem w dziedzinie teodycei i metafizyki, żywo zajmował się także  tematyką soborową i biografiami wybitnych chrześcijan. Kierunki jego badań to: związek filozoficznej afirmacji istnienia Boga i postaw moralnych; poprawna filozoficznie koncepcja istoty Boga; rozum w postawie człowieka wierzącego; współczesne zakwestionowania klasycznych dowodów na istnienie Boga; współczesna koncepcja filozofii Boga i współczesna koncepcja filozofii religii. Podstawowe osiągnięcia ks. Bohdana Bejze z zakresu wymienionych kierunków sytuują się w obrębie metafizyki, zwłaszcza filozofii Boga. Wśród nich należy wyróżnić opracowanie "natury" analogii w metafizyce tomistycznej i opracowanie (za pomocą kwestionariuszy) zagadnień dyskusyjnych z zakresu filozofii Boga i sformułowanie niezbędnych kierunków badań w zakresie filozofii Boga. W pracy duszpasterskiej, a także w publikacjach naukowych i publicystycznych w szczególny sposób uwzględniał osobę i działalność świętego Maksymiliana M. Kolbe.

 

  Ks. bp Bohdan Bejze był członkiem Senatu ATK, a od 1969 roku przewodniczącym Komisji Episkopatu do spraw Kultury. Był również przewodniczącym Komisji Episkopatu do spraw Dialogu z Niewierzącymi i członkiem dwóch innych Komisji Episkopatu: do spraw Wydawnictw Katolickich i do spraw Nauki Katolickiej. W Łodzi był Przewodniczącym Wydziału Nauki i Kultury Chrześcijańskiej w Kurii Archidiecezji Łódzkiej, prałatem dziekanem Archikatedralnej Kapituły Łódzkiej, sufraganem Archidiecezji Łódzkiej. Inne funkcje ks. bp Bohdana Bejze to przewodniczący Sekcji Filozoficznej Wykładowców Uczelni Katolickich i przewodniczący Podsekcji Wykładowców Metafizyki. Był także czynnym członkiem Towarzystwa Naukowego KUL, Naukowego Towarzystwa Tomistycznego w Warszawie i Societa Internazionale Tomaso d’Aquino w Rzymie.
   Biskup Bohdan Bejze, 1929-2005

Bp Bohdan Bejze, 1929-2005

  Biskup Bejze był laureatem Nagrody Naukowej im. Włodzimierza Pietrzaka – za wybitny wkład w rozwój katolickiej nauki, kultury i filozofii chrześcijańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Jego wybitnych zasług i dorobku w dziele organizowania ruchu intelektualnego i upowszechniania odnowy soborowej w Polsce (1994) oraz laureatem Nagrody Naukowej I stopnia im. Ireny i Franciszka Skowyrów, przyznawanej przez Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym, działający przy KUL - za inicjatywę i redakcję serii wydawniczych – "W nurcie zagadnień posoborowych" i  "Chrześcijanie" (1997); zredagował 65 tomów poświęconych filozofii, problem Soboru i biografiom chrześcijan.

 

  Skromność biskupa Bohdana uderzała wszystkich, którzy się z Nim zetknęli. Oto co powiedział, odbierając tę nagrodę: "Szanowni Państwo! Jak najpiękniej dziękuję Jurorom Nagrody Naukowej im. Ireny i Franciszka Skowyrów, z ks. prof. Edwardem Walewandrem na czele, za przyznanie mi tej Nagrody w roku 1997. Odnoszę to wyróżnienie również do autorów, których prace wypełniły tomy objęte seriami Chrześcijanie i W nurcie zagadnień posoborowych, odnoszę do wydawców tych serii, a także do adjustatorów, redaktorów technicznych i pracowników poligrafii. Bez ich kompetencji i życzliwego trudu moje pomysły założenia i długofalowego redagowania odnośnych serii wydawniczych pozostałyby w sferze idei. Serdecznie pozdrawiam wszystkich, którzy nagrodzone dziś książki - bo właściwie to one zostały zaszczycone Nagrodą Skowyrów - kupowali, czytali, kompletowali, pożyczali innym. Wszystkim przyjaciołom dobrych książek katolickich gorąco życzę, by nie zawiedli się na nowych tomach, które będą ukazywać się pod moją redakcją i moich następców. A do samego siebie kieruję wezwanie: memento, pamiętaj, że Nagroda im. Skowyrów zobowiązuje! Na koniec, wszystkim Państwu obecnym w tej pięknej sali bardzo dziękuję za uprzejmy udział w mojej części obecnego uroczystego spotkania".

  Był redaktorem licznych prac zbiorowych oraz autorem wielu artykułów. Blisko współpracował z tygodnikiem "Niedziela". Celem swojej posługi uczynił upowszechnienie w formie wydawniczej współczesnej myśli filozoficznej i zagadnień kultury polskiej, zakorzenionej w chrześcijaństwie.

  Biskup Bohdan Bejze zmarł po długiej chorobie 19 marca 2005 roku, w wieku 76 lat, po blisko 52 latach kapłaństwa i niemal 42 - posługi biskupiej. Został pochowany 23 marca na Starym Cmentarzu w Łodzi przy ulicy Ogrodowej, w grobowcu Kapituły Łódzkiej.

 

 Pogrzeb bp Bohdana Bejze, Lódź, 23.III 2005 r.

Uroczystości pogrzebowe ks. B. Bejze
    Uroczystości pogrzebowe poprzedziła msza św. w katedrze (fotografia po lewej - z serwisu Urzędu Miasta Łodzi), której przewodniczył kardynał Henryk Gulbinowicz. Uczestniczyli w uroczystościach między innymi: nuncjusz apostolski w Polsce arcybiskup Józef Kowalczyk, biskupi z całej Polski, przedstawiciele wspólnot religijnych, władze samorządowe z Łodzi i Pabianic, wojewoda łódzki Stefan Krajewski, rektorzy łódzkich uczelni, księża i mieszkańcy aglomeracji. W ostatniej drodze towarzyszyły Mu poczty sztandarowe Łodzi i Pabianic, miasta z którego pochodził i którego był od 2002 roku honorowym obywatelem.

  "Miasto pogrążyło się w smutku" – powiedział prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki. – "Żegnamy człowieka, który swoją wiarą, wiedzą i przewodnictwem duchowym dobrze służył Bogu i ludziom. Tracimy przewodnika duchowego i animatora kultury". - "Jesteśmy dumni z takiego obywatela. Ksiądz biskup zawsze pamiętał o swoim mieście. Nawet w czasie choroby bywał u rodziny. Żegnamy Go z bólem" – powiedział prezydent Pabianic Jan Berner.

  Papież Jan Paweł II skierował list z wyrazami współczucia do metropolity łódzkiego; odczytał go podczas mszy pogrzebowej kanclerz kurii, ks. Andrzej Dąbrowski. "Wiadomość o śmierci księdza biskupa Bohdana Bejze napełniła mnie żalem, choć głęboko wierzę, że Bóg w swoim miłosierdziu przyjął Go do swojej chwały. Znałem Go od dawna, jeszcze z czasów, gdy wykładałem na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Zawsze ceniłem Jego wiedzę i wrażliwość, z jaką ją przekazywał kolejnym pokoleniom studentów. Tą duszpasterską wrażliwością odznaczał się także jako biskup pomocniczy w Łodzi. Potem dotknęła Go choroba, która uniemożliwiła skuteczne spełnianie biskupiej posługi. Przyjmował ją jednak z godnością, oddaniem i wdzięcznością wobec wszystkich, którzy nie opuszczali go w tym trudnym doświadczeniu. Bogu polecam Jego duszę. Pozdrawiam wszystkich, którzy opłakują Jego śmierć: rodzinę, przyjaciół i wiernych archidiecezji łódzkiej" - napisał Jan Paweł II.

  Biskup Bronisław Dembowski, przyjaciel zmarłego, wspominał pierwsze ich spotkanie, z 1951 roku, rozmowy filozoficzne i pasjonujące spory na temat osobowości ludzkiej. Ks. Arcybiskup Władysław Ziółek, Metropolita Łódzki, wspominając Biskupa Bejze podkreślał, że ważnym elementem Jego pasterskiej posługi była popularyzacja dokonań II Soboru Watykańskiego, w którego pracach uczestniczył - poprzez liczne publikacje uczył Soboru, pogłębiał wiedzę o nim i pomagał przyswajać jego ducha i wskazania. "Biskup Bejze był głęboko przekonany o konieczności współpracy Kościoła i kultury. Wytrwale podążał drogą prowadzącą do odpowiedzialnego spotkania Ewangelii i kultury" - mówił ks. abp Ziółek.

  Wspomina ks. Ireneusz Skubiś: "Obok wielkiej erudycji, naukowego zdyscyplinowania i  wielorakiej działalności naukowo - pedagogiczno - duszpasterskiej ksiądz Biskup umiał być człowiekiem ogromnej, prawdziwej przyjaźni. Potrafił przyjechać, odwiedzić, porozmawiać. Zauważałem, że szczerze cieszył się sukcesami innych. Niejednokrotnie byłem oszołomiony tak wielką przyjaźnią i dobrocią tego wspaniałego człowieka. Wiem też, że księża biskupi łódzcy, jego bracia w biskupstwie, także bardzo go lubili i cenili, cieszyli się z jego osiągnięć. Ta przyjaźń widoczna była również podczas ciężkiej choroby Biskupa Bohdana. abp Władysław Ziółek, bp Adam Lepa i najmłodszy bp Ireneusz Pękalski darzyli chorego Księdza Biskupa ogromnym szacunkiem i wielką miłością".

 

 

Bp Bohdan Bejze był ważną postacią dla kultury chrześcijańskiej – którą tworzył i o którą walczył.

 

  "W 1952 roku amerykańscy antropolodzy A. J. Kroeber i C. Kluckhon zestawili 164 definicje kultury.
W następnych latach ich liczba jeszcze bardziej wzrosła. W niniejszym wykładzie uznaję za słuszne
następujące ustalenia dotyczące kultury, wyrażane tu w postaci maksymalnie zwięzłej:
1. Kultura obejmuje cztery dziedziny ludzkiej aktywności: naukę, religię, moralność i sztukę.
2. Kultura jest wytworem życia ludzkiego, a zarazem koniecznym jego warunkiem,
jego właściwością istotną, która wyodrębnia je od świata zwierzęcego.
3. Każdą z dziedzin kultury (w obrębie wiedzy naukowej także każdą z jej dyscyplin) należy uprawiać
metodą dostosowaną do jej przedmiotu i celu, dzięki czemu możemy formułować sądy uzasadnione
prawomocnie i przekonujące. Taki tryb postępowania w ramach określonej strefy kultury ma charakter
racjonalny. Do przestrzegania racjonalności w działaniu kulturotwórczym bezwzględnie zobowiązuje
nas dążenie do poznania prawdy.
4. Brak troski o prawdę, a zwłaszcza jej lekceważenie, powodują pojawianie się wytworów, które
rzeczywistą kulturę niweczą. Podkreślmy, że albo na gruncie prawdy powstaje kultura racjonalna,
autentyczna, rzeczywista, albo – gdy prawdę się przekreśla – kultura ulega unicestwieniu.
Ucieleśnieniem takiej prawidłowości stały się w XX wieku dwie totalitarne ideologie: komunistyczna
i hitlerowska. Przeciwstawne prawdzie, owe iście obłąkane ideologie były zarazem krańcowo wrogie
kulturze: ich realizacja dokonywała się przez niszczenie dzieł kultury i twórców kultury,
przez masowe ludobójstwo.
  Ale po cóż tak tragiczny akcent u kresu tych kilku uwag wprowadzających? Otóż kultura w końcowej
fazie XX wieku znajduje się niestety w chorobliwym zagrożeniu. Powodują go cyniczne sposoby
postępowania przeciwne prawdzie: upowszechnianie fałszu oraz przemilczanie tego, co powinno
być głoszone. (...) Kto poświęca swój talent, energię, zdrowie i czas na uprawianie i rozwój kultury
w jakiejkolwiek jej dziedzinie, nie powinien być obojętny wobec tego, co kulturze dziś zagraża...
"


Z wykładu pt. "Racjonalność kultury", wygłoszonego przez ks. prof. Bohdana Bejze
października 1994 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi
podczas uroczystości inauguracji środowiskowej nowego roku akademickiego 1994/1995,
obejmującej wszystkie łódzkie uczelnie akademickie;
[w:] Łódzkie Studia Teologiczne, tom III, Łódź 1994

 

 

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski


Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 02.09.2008, godz. 03:51 - Jan Wasilewski