Herb Uniwersytetu Lubelskiego
Ks. Idzi Radziszewski, założyciel Uniwersytetu Lubelskiego
oraz Biblioteki Uniwersyteckiej
w plebiscycie przeprowadzonym w Lublinie wiosną 2000 r.
został wybrany LUBLINIANINEM STULECIA
 
 
Idzi Benedykt Radziszewski żył w latach 1871 - 1922.
   ks. Idzi Radziszewski
Urodził się w Bartoszewicach w Łódzkiem.
W latach 1881-1889 uczęszczał do Gubernialnego Gimnazjum
w Płocku. Kontynuował naukę w Seminarium Duchownym
we Włocławku (lata 1889-1893), które ukończył z wyróżnieniem.
Potem studiował w Cesarskiej Akademii Duchownej w Petersburgu
(1893-1896). 
W 1897 powrócił do kraju by podjąć swą pierwszą duszpasterską
pracę jako wikariusz w parafii św. Mikołaja w Kaliszu.
Jednocześnie rozpoczął studia w Wyższym Instytucie Filozoficznym
w Lowanium (1898-1900).
Przez następne 14 lat zajmował się wychowywaniem młodej kadry
kapłanów jako profesor filozofii, teologii dogmatycznej i wicedyrektor
Seminarium Duchownego we Włocławku, a następnie jako profesor
filozofii, pedagogiki i rektor tej uczelni (1901-1914).
Był założycielem i pierwszym rektorem Uniwersytetu Lubelskiego
(1918, później nazwanego Katolickim Uniwersytetem Lubelskim).

Więcej o życiu i dziele ks. Idziego można znaleźć w książce Grażyny Karolewicz
'Ksiądz Idzi Benedykt Radziszewski 1871 - 1922', Wyd. POLIHYMNIA, Lublin 1998, ss. 164
Zdjęcia, wykorzystane w witrynie, pochodzą z tej właśnie książki
(źródło: Archiwum Instytutu Historii Kościoła przy Wydziale Teologii KUL)

  Prof. dr hab. Grażyna Karolewicz od dawna zajmuje się biografiami nauczycieli akademickich z KUL, wśród nich - szczególnie zaś osobą ks. Idziego Radziszewskiego. 24 III 1996 r. na posiedzeniu naukowym w Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi z racji 125. rocznicy urodzin ks. Idziego Radziszewskiego, wygłosiła o nim wykład.

 Grażyna Karolewicz   Ks. I.B.Radziszewski 1871-1922   POLIHYMNIA, Lublin 1998     Dwa lata później wyszła Jej wspomniana książka. Jak sama o niej pisze, "...jest poszerzoną, zmienioną wersją tekstu zamieszczonego w wydawnictwie seryjnym 'Chrześcijanie' (t. 9, Warszawa 1982, s. 9-86)".  Biografię ks. Radziszewskiego Autorka podzieliła na następujące etapy: 1. Dom rodzinny; 2. Nauka w Gubernialnym Gimnazjum w Płocku (1881-1889); 3. Studia w seminarium duchownym we Włocławku (1889-1893); 4. Studia w Cesarskiej Akademii Duchownej w Petersburgu (1893-1896); 5. Wikary w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu (1897); 6. Studia w Wyższym Instytucie Filozoficznym w Lowanium (1898-1900); 7. Inne wyjazdy zagraniczne; 8. Działalność wychowawcza, naukowo-organizacyjna i duszpasterska (1901-1918); 9. Założyciel i pierwszy rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1918-1922). To w miarę chronologiczne przedstawienie życia i działalności księdza Radziszewskiego dopełniają dwa rozdziały tematyczne, ukazujące jego twórczość pisarską (s. 103-117) oraz duchowość (s. 119-126). Poza tym w książce pomieszczono dwa dodatki: wyjątki z pism ks. Idziego Radziszewskiego (s. 128-135) oraz opinie o nim (s. 137-156).

  "Wszystkie [...] doświadczenia [ks. Radziszewskiego] miały najpiękniej zaowocować w największym dziele jego życia: w zorganizowaniu i prowadzeniu Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie. Wypełniło to bez reszty ostatnie cztery lata (1918-1922) jego krótkiego życia. [...] Plany utworzenia nowego Uniwersytetu ks. Idzi Radziszewski przedstawił na Konferencji Episkopatu Królestwa Polskiego, które odbywało się w dniach 26-27.VII.1918 roku w Warszawie. Biskupi przekonani [przezeń], wyrazili swoje poparcie wobec planów utworzenia Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie. Z czasem ważne okazało się również to, że Konferencja ta obradowała pod przewodnictwem pronuncjusza papieskiego w Polsce, Achillesa Ratti, późniejszego papieża Piusa XI, który już po objęciu Stolicy Piotrowej nadał Uczelni prawa kościelne. Inauguracja pierwszego roku akademickiego miała miejsce w dniu 8 grudnia 1918 roku. Był to piąty uniwersytet, który powstał na ziemiach polskich - po Uniwersytecie Jagiellońskim (1364), Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1578), Uniwersytecie Warszawskim (1816) oraz Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (1874).

  Twórca KUL był także człowiekiem pióra, charakteryzującym się niezwykłą erudycją. I w tej dziedzinie wyczuł ducha czasu. Dawał temu wyraz nie tylko na łamach 'Ateneum Kapłańskiego' (1909), powstałego z jego inicjatywy, ale i w innych publikacjach. Jego książki, rozprawy i artykuły naukowe, hasła encyklopedyczne oraz recenzje i sprawozdania umieszczane na łamach kilkunastu czasopism były wyrazem troski o pogłębianie wiary, światopoglądu, o formowanie dojrzałych postaw moralnych. Wykorzystywał w tym celu najnowsze rezultaty badań uzyskanych za granicą. Czynił to z wielkim znawstwem, w przejrzystej formie i z żelazną logiką. [Był członkiem] PAU, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie, Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu i Akademii św. Tomasza w Rzymie.

  Mimo tak zaszczytnych wyróżnień udało mu się zachować skromność, prostotę i zwyczajność. Umiał poprzestawać na minimum. "Umierając nie posiadał nic prócz przedmiotów niezbędnych do codziennego użytku" (s. 122). Otwarty na potrzeby innych, odznaczał się niezwykłą hojnością. Nic też dziwnego, że powszechnie nazywano go "ojcem" (s. 97). "Cieszył się dużym autorytetem, a gdy przedwcześnie odszedł, nie szczędzono słów bólu, ale i uznania. Słusznie został nazwany przez bpa Fulmana "ozdobą i pochodnią kleru polskiego" (s. 99).

  [Ks. Idzi Radziszewski] wyrósł z głęboko katolickiej rodziny. Żył w ogromnie trudnym okresie naszej historii. Swoje życie uczynił odpowiedzią na wyzwania czasu. Może więc niejednemu pokoleniu wyraziście i skutecznie ukazywać, jak służyć Bogu i Ojczyźnie (Deo et Patriae)".

Ks. Mieczysław Rusiecki, z recenzji książki Grażyny Karolewicz

  W roku 2001 prof. Grażyna Karolewicz otrzymała nagrodę specjalną im. Skowyrów za całokształt pracy naukowej na temat dziejów KUL, ze szczególnym podkreśleniem pracy 'Ksiądz Idzi Benedykt Radziszewski 1871-1922'.

  Nagroda Naukowa im. Ireny i Franciszka Skowyrów przyznawana jest corocznie od 1981 roku przez Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Zagranicznym KUL za osiągnięcia naukowe w dziedzinie historii, filozofii, kultury oraz teologii. W sposób szczególny promuje prace podejmujące problematykę Polaków i Polonii świata. Fundatorzy nagrody to mgr Franciszek Skowyra, zmarły w 1978 r. w USA wybitny działacz Polonii amerykańskiej, oraz jego małżonka, Irena Skowyra, mieszkająca od 1993 r. w Polsce.
Zwięzły biogram księdza Radziszewskiego (autorstwa prof. Karolewicz) można znaleźć w witrynie KUL
pod adresem http://www.kul.lublin.pl/varia/historia/rektorzy/radziszewski.html
6 kwietnia 1974 roku Zarząd Towarzystwa Naukowego KUL ustanowił NAGRODĘ im. ks. Idziego Radziszewskiego. Od tego czasu jest ona przyznawana co roku za wybitne osiągnięcia naukowe w duchu humanizmu chrześcijańskiego (za całokształt dorobku lub/i za książkę roku).
Laureatką tej nagrody jest m.in. prof. Irena Sławińska (za rok 1986). [Panią Profesor - ale z innej okazji - nagrody literackiej za Jej wspomnienia - przedstawiamy na naszych stronach]
Poniżej w środku - portret malarski ks. Radziszewskiego pędzla Antoniego Michalaka (1948 r.);
po prawej - popiersie z brązu autorstwa Jolanty Słomianowskiej (odsłonięte 16 X 2000 r.);
oba dzieła zdobią Salony Rektorskie KUL.

 Pierwszy Rektor KUL   ks. Idzi Radziszewski    Antoni Michalak, 1948 r.   portret malarski   ks. Idziego Radziszewskiego    Portret fotograficzny   ks. Idziego Radziszewskiego    Popiersie ks. Radziszewskiego   odsłonięte na KUL w 2000 r.
Wiosną 2000 r. rozgłośnia Polskiego Radia w Lublinie i lubelska redakcja Gazety Wyborczej
przeprowadziły plebiscyt, który wyłonił LUBLINIANINA STULECIA; został nim ks. Idzi Radziszewski.
Więcej...
 
Autor: Jan Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 25.05.2008, godz. 21:44 - Jan Wasilewski