Albis dormiit in rosis...
Na wiązance z białej róży,
Poezje Ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Księga druga, Oda VIII: (Do rzeki Narwi, na której brzegach, będąc dzieckiem,
|
Maciej Kazimierz SarbiewskiMaciej Kazimierz Sarbiewski SJ (ur. 1595 r. Sarbiewo na Mazowszu – zm. 1640 r. Warszawa), herbu Prawdzic, jeden z najwybitniejszych i najbardziej znanych poza granicami Rzeczypospolitej poeta polski doby baroku, wielki erudyta, doktor filozofii i teologii; absolwent kolegiów jezuickich w Pułtusku i Braniewie oraz w Akademii Wileńskiej. Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił w 1612 roku. Studia kontynuował w Rzymie. W 1623 roku otrzymał święcenia kapłańskie i w tym samym roku w wieku 28 lat został odznaczony przez papieża-poetę – Urbana VIII, laurem poetyckim (ówczesnym odpowiednikiem literackiej nagrody Nobla) jako trzeci poeta polski po Klemensie Janickim i Adamie Schroetterze. Należał do najwybitniejszych intelektualistów w Europie, gdzie zwano go Horatius Sarmaticusbądź Horatius Christianus. Po powrocie do kraju przebywał w Nieświeżu, wykładał poetykę i retorykę w kolegiach w Połocku i Krożach oraz teologię i retorykę na Akademii Wileńskiej, gdzie uzyskał w 1632 roku doktorat z filozofii, a cztery lata później z teologii. Od 1635 roku sprawował funkcję nadwornego kaznodziei króla Władysława IV. Sarbiewski jako poeta reprezentuje nurt literatury barokowej zwany klasycyzmem jezuickim. Ody i epigramaty pisał głównie po łacinie. Wzorował się na poetach antycznych, zwłaszcza Horacym i Marcjalisie oraz poetach polskich, z których najbardziej cenił Jana Kochanowskiego. Pisał wiersze zarówno o tematyce religijnej, jak i świeckiej. Opiewał w swoich lirykach: Najświętszą Maryję Pannę, Towarzystwa Jezusowego, papieża Urbana VIII. Wychwalał wyprawę Jana Karola Chodkiewicza przeciw Turkom. W swoich wierszach opisywał również przyrodę kraju ojczystego, podkreślając m.in. piękno polskich rzek Narwi i Bugu. Sarbiewski jest również autorem dzieł teoretyczno-literackich. "Horacy Sarmacki" był jednym z największych poetów europejskich epoki baroku, szeroko znany i ceniony z dzieł drukowanych w oryginale i przekładach. Bibliografia staropolska Esteichera notuje 64 edycje dzieł Sarbiewskiego wydanych do roku 1800.Lyricorum libridoczekały się kilkudziesięciu wydań w różnych oficynach europejskich. Z 1632 roku pochodzi luksusowa edycja z miedziorytami Petera Paula Rubensa Lyricorum libri IV. Antwerpskie wydanie miało na owe czasy bardzo wysoki nakład – pięciu tysięcy egzemplarzy. W Polsce Sarbiewski należy do autorów nieznanych i zapomnianych. Nie jest obecny w podręcznikach szkolnych. Winą jest brak tłumaczeń na język ojczysty i powszechna nieznajomość łaciny. Maciej Kazimierz Sarbiewski doznał udaru w czasie głoszenia pożegnalnego kazania, które głosił w kościele św. Jana Chrzciciela w Warszawie przed opuszczeniem dworu królewskiego. W chwili śmierci miał 45 lat. Sarbiewski miał trzy pogrzeby. Pierwszy w podziemiach kościoła OO. Jezuitów w Warszawie. W 1773 roku trumnę przeniesiono do krypty kościoła OO. Pijarów (po kasacie Towarzystwa Jezusowego). Natomiast po Powstaniu Listopadowym, w wyniku carskich represji, szczątki poety złożone zostały w anonimowej zbiorowej mogile pod aleją cmentarną przy kościele pw. św. Karola Boromeusza na Cmentarzu Powązkowskim. Od 2011 roku Sarbiewski nie spoczywa już bezimiennie. O tablicę nagrobną wmurowaną na ścianie tego kościoła zadbała poetka, pisarka i dziennikarka z Ciechanowa – Teresa Kaczorowska, przy udziale Stowarzyszenia Academia Europaea Sarbieviana. Przywracają oni pamięć o poecie, organizując Międzynarodowe Dni ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza". W Sarbiewie i Płońsku odbywa się konkurs poetycki „O laur Sarbiewskiego” i festiwal muzyki barokowej „Musica Sarbieviana”.
|
Ostatnia aktualizacja: 25.01.2016, godz. 18:58 - Małgorzata Augustyniuk